Weinig thema’s zijn zo universeel en tegelijk persoonlijk als de dood. Er wordt maar weinig over gesproken en als het al gebeurt, is het vaak een spreken met horten en stoten, moeizaam en voortdurend aftastend.
Marc Cosyns heeft daar vanuit zijn ervaring allicht minder moeite mee. Als arts, specialist in stervensbegeleiding en voorvechter van euthanasie, heeft hij de gewoonte om erover te praten. In de mooie bundel Verhalen voor het sterven gaan komt hij echter niet zelf aan het woord. Hij vroeg 47 mensen om hun visie over sterven vorm te geven in een korte tekst. De club is divers. Cosyns doet bij elk van hen de specifieke reden uit de doeken waarom hij hun medewerking aan dit bijzondere boek vroeg. Er zitten schrijvers tussen (Griet Op de Beeck, Maarten Inghels, Joke Van Leeuwen, Annelies Verbeke...), maar ook mensen uit de theaterwereld (Dirk Pauwels, Erwin Jans, Wim Opbrouck, Alain en Pascale Platel...), mediafiguren (Sigrid Spruyt, Annelies Rutten...).
En dan is er plots de prachtige pagina van cartooniste Ilah, vooral bekend van de Cordelia-cartoons. Tussen alle teksten door komt zij met een cartoon die misschien nog het best verwoordt waar het op neerkomt met die immer ongrijpbare dood: dat het definitief is en tegelijk onvermijdelijk, dat we er allemaal aan moeten geloven, vroeg of laat. Dat de dood ons meer dan wat dan ook uiteindelijk verbindt. Een gedachte die tegelijk fatalistisch en troostend is. De essentie, verwoord in één tekening en wat woorden.
Verhalen voor het sterven gaan is niet een boek om van A tot Z te lezen. Het is veeleer een caleidoscoop van perspectieven op het thema van de dood. In de toon, de stijl, de open- of geslotenheid waarmee elke bijdrage spreekt, gaat telkens veel betekenis schuil. Dirk Pauwels’ bijdrage leest bijna als een handleiding voor zijn eigen begrafenis: hij noteert zorgvuldig wat hij wel en niet wil, al komen we vooral te weten wat hij niet wil. Een uur stilte, dát zou hem van pas komen, voor de rest is het toch te laat. Filosoof Jean Paul Van Bendegem pakt het heel anders aan: in zijn bijdrage probeert hij het leven en de dood te vatten in een mathematische formule — met een kwinkslag, dat wel, maar toch vooral een bewijs van zijn onophoudelijke streven om het onbevattelijke te bevatten.
Alle 47 bijdragen in dit boek getuigen van de kracht van het universele thema dat de dood is. Ze zijn moeilijk te vergelijken, omdat ze inhoudelijk en vormelijk zo persoonlijk zijn. Voor sommige mensen is de dood nu eenmaal iets dat bij het leven hoort, voor anderen is het iets waarmee ze zich nooit zullen kunnen verzoenen. Verhalen voor het sterven gaan is een boek dat, door deze bonte stoet van stemmen heen, troostrijk is en inzicht biedt.
Marc Cosyns (sam.), Verhalen voor het sterven gaan, Vrijdag Antwerpen, 2014, 254 p., ill. € 25. ISBN 9789460012457. Distributie: Elkedag Boeken
Oorspronkelijk verschenen in de Leeswolf 2014
© 2024 | MappaLibri