Het duister zichtbaar

In haar biografie over William Styron, Reading My Father (2011), schetst zijn jongste dochter Alexandra een portret van een getalenteerd maar getroebleerd auteur, die kampte met zware depressies en drankzucht. Met zijn typisch zuiderse stem werd hij bestempeld als de erfgenaam van William Faulkner. Styron gebruikte alcohol als zelfmedicatie en om de creatieve muze aan te zwengelen:

‘Drinking was built into my behavior pattern. I used alcohol as the magical conduit to fantasy and euphoria, and to the enhancement of the imagination’.

Op zijn zestigste stortte hij in: na een leven vol drankmisbruik, was hij van de ene dag op de andere allergisch voor ook maar de kleinste hoeveelheid alcohol. Dat zette niet alleen een punt achter zijn literaire output, hij verzandde tevens in een diepe depressie vol schuldgevoelens en schaamte, wat met zelfmoordneigingen gepaard ging. Hospitalisatie bracht uiteindelijk net op tijd redding en na zijn herstel schreef Styron de memoires Het duister zichtbaar (Darkness Visible, 1990). De snel opgeleverde vertaling uit hetzelfde jaar werd in 2014 opnieuw uitgegeven met een voorwoord van de intussen uit het leven gestapte Joost Zwagerman.

In dit dunne boekje beschrijft Styron minutieus zijn ziektebeeld en de lange weg naar genezing. Hij zoekt de oorzaak van zijn ziekte onder meer in het onverwerkte overlijden van zijn moeder toen hij nog een tiener was en de genetische aanleg voor depressies via zijn vader. Door de confrontatie aan te gaan met zijn demonen oogstte hij heel wat steun en lof van een breed publiek, iets wat ontbrak in de receptie van zijn Great American Novels als The Confessions of Nat Turner (1967) en Sophie's Choice (1979). Ondanks de literaire erkenning en bekroning lag Styron sterk onder vuur omdat hij als WASP (White Anglo Saxon Person) het Afro-Amerikaanse en Joodse historische lijden van respectievelijk de slavernij en de Holocaust gebruikte als opstap naar literaire roem. Beschuldigingen van onder meer racisme wogen zwaar op de gemoedstoestand van Styron, die toen al met een lichte vorm van depressie kampte. Die donkerte vinden we in al zijn romans terug, niet het minst in Sophies keuze, waarvan in 2013 de vertaling uit 1980 werd herdrukt. Styrons keuze om een niet-Joodse vrouw (Pools-katholieke roots) centraal te stellen in het Holocaust-verhaal werd hem niet in dank afgenomen.

Alcohol, schuldgevoelens en depressie zorgen vaak voor een neerwaartse spiraal die uiteindelijk uitmondt in zelfmoord. Een eindpunt dat Styron zichzelf voor ogen hield toen hij jaren na zijn hospitalisatie en zijn memoires opnieuw in de greep kwam van zijn duister kant. Uiteindelijk stierf hij op 81-jarige leeftijd aan een longontsteking, maar zijn correspondentie bracht een brief aan het licht waar hij zich bij zijn lezers van Het duister zichtbaar excuseerde dat hij ondanks het initiële succes van zijn behandeling uiteindelijk zou kiezen voor zelfmoord.

William Styron: Het duister zichtbaar, Veen Amsterdam, 2014, 109 p. ISBN 9789020414325. Vert. van: Darkness visible door Anneke Bok. Distr.: VBKU

William Styron: Sophies keuze, Veen Amsterdam, 2013, 733 p. ISBN 9789020413793. Vert. van: Sophie's Choice door Wim Dielemans. Distr.: VBKU 

© 2024 | MappaLibri