15+ - De zilveren raaf
is de winnaar van De Zoute Zoen Literatuurprijs van dit jaar. Deze prijs, op
initiatief van het gemeentebestuur van Knokke-Heist en Davidsfonds Uitgeverij,
is voor een nog onuitgegeven jeugdboek (manuscript anoniem ingediend) voor jongeren
vanaf 12 jaar.
De zilveren raaf is een in de
geschiedenis en het decor van Praag geplaatste misdaadroman, je zou ook het
etiket ‘historische avonturenroman’ kunnen gebruiken. Er is weinig aandacht
voor de psyche van de hoofdpersonen, wraak, geld- en machtswellust en hang naar
avontuur zijn de belangrijkste drijfveren. De beschrijvingen van
omstandigheden, tijd en plaats worden zo veel mogelijk in de vaart van het
verhaal gepresenteerd, bij voorbeeld in dialogen. Wat niet wil zeggen dat de
auteur zich er graag gemakkelijk van afmaakt in dit soort romans, meestal is er
sprake van gedegen onderzoek. In dit geval betreft dat bij voorbeeld ook het
gedeelde avontuur van enkele personages in de Spaanse Burgeroorlog, met alle
gevolgen voor het verhaalheden.
Geert Klaasen, vanuit
liefde-op-het-eerste-en-tweede-gezicht, koos voor een stad die hij niet lang
geleden bezocht. Het verleden van de stad wekte zijn belangstelling, hij richtte
zich op de jaren vijftig. Praag is dan de hoofdstad van het nog ongesplitste
Tsjecho-Slowakije en een satellietland van het Rusland van Stalin. De
communistische partij heeft een uitgebreid netwerk en een stevige
veiligheidsdienst. Uiteraard bestaan er verzetsgroepjes, en, zoals in alle
grote steden, invloedrijke onderwereldfiguren.
De hoofdpersoon, de 16-jarige
Roman Kovar, leidt, in 1952, een tamelijk saai bestaan, in de horlogezaak van
zijn vader. Al snel in het boek echter ontpopt hij zich tot de onverschrokken
held van het jongensboek. Hij komt eventjes terecht in een verzetsgroep en, als
een bekende ‘moordenaar’ Tomas Bilek uit de gevangenis ontsnapt, krijgt hij
zowel met de mysterieuze en invloedrijke André Simone, de inspecteur van de
staatspolitie Alexander Dvorak als met de (on)gekroonde koning van de
onderwereld te maken. Maar ook met een spannend en actief meisje van zijn
leeftijd, Lenka. Hun ontmoeting in een klerenkast (allebei zijn ze op
onderzoek) moet gewoon tot een happy end leiden, hoewel we daar op gezette
tijden uiteraard aan moeten twijfelen. Wonderlijke ontsnappingen, rommelige
schietpartijen, valpartijen van behoorlijke hoogte, het hoort allemaal bij het
genre en Praag komt op allerlei manieren tot leven.
Het belangrijkste element,
tevens sterke spanningverwekker, is het boek dat Roman krijgt van een (ook al)
mysterieuze dame: ‘De zilveren raaf’, een historische roman (binnen deze
historische roman!). In dat boek wordt een stelletje schurken, enigszins
terecht, gezellig en gevarieerd afgemaakt. In het verhaalheden blijkt Tomas
Bilek de moordenaars van zijn vrouw en kind op de manier van de roman aan te
pakken (de oervorm hiervan is ‘Tien kleine negertjes’). Helden, schurken en de
lezer worden aldus uitgedaagd de moordenaar te slim af te zijn, op tijd te
komen of de man te ontmoeten. Dat laatste is een bekende en geheide formule die
we kennen van vele misdaadromans. Dat dit alles tot een daverende climax leidt,
zal geen verbazing wekken. Klaasen is ook niet te beroerd nog een cliché van
vooral de romantische historische avonturenroman mee te nemen: afkomst en
vaderschap. Hij heeft eveneens gekozen voor de toen gebruikelijke alwetende
verteller, dat kon eigenlijk niet anders met alle historische uitleg. Hij
blijft ook niet de hele tijd bij het hoofdpersonage, geregeld kruipt hij in de
hoofden van verschillende andere karakters.
Het is allemaal vaardig gedaan,
het boek is een echte pageturner, geschreven in vlotte taal met hier en daar
een Vlaamse toets. Regelmatig word je op het verkeerde been gezet, niet
iedereen is wie hij/zij lijkt te zijn. Maar held en heldin zijn dat ook echt,
en de vette schurk krijgt z’n verdiende loon, er zijn grenzen aan de nuance.
Voor zover ik
weet, zijn de juryleden van De Zoute Zoen volwassenen. Ik ben benieuwd naar wat
de 14-plussers van dit boek (gaan) vinden, bijvoorbeeld naar hun waardering van
de wat meer historische elementen.
Leuven : Davidsfonds Infodok 2016, 239 p. ISBN: 9789059087682
© 2024 | MappaLibri