Wie je morgen bent

12+ - Nauwelijks acht jaar oud overleefde Bridge (Bridget) Barsamian een dramatisch auto-ongeval. ‘”De verpleegster zei: ‘Dertien gebroken botten en een doorboorde long. Er moet een reden zijn waarom jij op de wereld bent gezet, meisje, dat je dit hebt overleefd.”’ Een besef dat Bridge gedurende het hele verhaal met zich meedraagt en waaraan de auteur geregeld appelleert. Tevens maakt het onmiskenbaar deel uit van de zorgvuldig opgebouwde spanningsboog; naarmate het verhaal vordert, begrijpt Bridge steeds duidelijker wat die specifieke reden kan zijn.
 
In het eerste deel van haar strak gecomponeerde roman focust Stead op de besognes van Bridge. Met lede ogen moet zij toezien hoe de hechte vriendschap met haar beste vriendinnen Emily en Tabitha ‘uit balans raakte’. Terwijl Emily’s lichaam ‘explodeert’, dweept Tabitha met een feministische lerares en zet zich voor goede doelen in. Bridges hang naar de beschermende kindertijd openbaart zich in het dragen van ‘kattenoren’. Dat is een bijzonder motief, dat echter onvoldoende uitgewerkt wordt. Overtuigender is Steads portret van drie tienermeisjes, tussen kindertijd en adolescentie in, die elk op hun eigen manier volwassen (moeten) worden. Wanneer Bridge haar klasgenoot Sherm beter leert kennen, zet haar eigen transformatie tot adolescente in.

Opnieuw verrast Stead met een geloofwaardig uitgewerkte toenadering tussen twee gevoelige tieners, voor wie het leven geen vanzelfsprekendheid is. Voornamelijk Bridge overtuigt als een authentiek en levensecht personage. Net zoals in Als je terugkomt (2010) en De spionnenclub (2013) etaleert Stead een uniek inlevingsvermogen in haar personages en appelleert ze aan het empathisch vermogen van haar lezers. Stead bedient zich daarbij van ritmische zinnen die met veel precisie aan het papier worden toevertrouwd; haar verhaal kon als het ware niet anders verteld worden. Goedgekozen beelden, metaforen en ironische bedenkingen ondersteunen de stilistische rijkdom.
 
Het verhaal verloopt niet geheel rechtlijnig: Bridges relaas wordt meermaals onderbroken door twee extra verhaallijnen. Het ene wordt verteld door een naamloos personage, van wie gaandeweg duidelijk wordt dat ze tot Bridge kennissenkring behoort. De protagoniste gunt zich een baaldag om een onomkeerbare daad uit het recente verleden te overdenken en de consequenties ervan in te zien. De andere verhaallijn bestaat uit brieven van Sherm aan zijn onlangs verhuisde opa, die na vijftig jaar huwelijk de familiebanden plotseling verbrak. Hoewel niet slecht geschreven, benadrukken deze verhaallijnen dat iedere tiener wel fouten maakt en geheimen heeft. Ze gelden te sterk als echo van Bridges verhaal om zelfstandig te kunnen overtuigen.
 
Gaandeweg komt Wie je morgen bent in een impasse terecht: de belangrijkste spelers zijn geïntroduceerd, Bridges eerste stappen richting volwassenheid gezet. Om het voorspelbare verhaalverloop te counteren, integreert Stead een onverwachte gebeurtenis, en daarbij zet ze hoog in. Emily laat zich door haar crush Patrick verleiden om hem halfnaakte foto’s te zenden. De gevolgen zijn niet te overzien en de vriendschap tussen de drie meiden wordt behoorlijk op de proef gesteld. De hooggespannen verwachtingen kan Stead vervolgens niet waarmaken, temeer omdat ze deze ontluisterende scène niet realistisch uitwerkt, maar slechts als een storm in een glas water afdoet.

Zijdelings raakt de auteur wel aan de ‘grote thema’s’ uit de jeugdroman, zoals vriendschap, vertrouwen en verliefdheid, maar in tegenstelling tot haar eerder werk mist het verhaal subtiliteit. Stead verliest de strakke compositie steeds vaker uit het oog, wat resulteert in een amalgaam aan verhaallijnen en (sub)thema’s die elkaar danig in de weg zitten. Een inderhaast toegevoegde epiloog – die zich twee jaar later afspeelt – fungeert nogal doorzichtig als ijkpunt in het verder rommelig uitgewerkte einde.

Rebecca Stead is geen auteur van grote gebaren en spectaculaire plotwendingen, dat bleek al uit haar vorige werk. Wie je morgen bent past naadloos in haar nog bescheiden oeuvre, als een klein verhaal over vriendschap en vertrouwen tussen enkele tienermeisjes, die bovendien de verregaande consequenties van hun daden leren inzien. Jammer dat de roman geleidelijk ontspoort in een onoverzichtelijk kluwen. In vergelijking met eerder werk hanteert Stead stilistisch eenzelfde hoge niveau, maar inhoudelijk en qua compositie valt Wie je morgen bent tegen.
 
Amsterdam : Querido 2016, 311 p. Vert. van Goodbye stranger door Jenny de Jonge. ISBN 9789045119502. Distributie: WPG Uitgevers 

© 2024 | MappaLibri