Erwin
Steyaert debuteert zopas met Alleen van
kale reizen kom je thuis, maar de dichter heeft zich de afgelopen jaren al
ruim laten gelden met publicaties in diverse tijdschriften. Voor deze bundeling
zijn veel van die eerdere versies wel herwerkt, wat aantoont hoeveel aandacht
de dichter geeft aan het geduldig polijsten van zijn teksten. Het centrale
thema van zijn debuut is de zoektocht naar een ‘thuis’ voor de moderne,
ontheemde mens. Het is een tocht die gedreven wordt door heimwee en verlangen,
maar die tegelijk empathisch en met een zekere ironische afstand wordt beschreven.
De openingsreeks is in dit opzicht al typerend, met gedichten die
laten zien hoe de mens slechts een bescheiden schakel vormt in een lange keten
van generaties. Grootouders, ouders en kinderen passeren de revue, want zij
zijn alle verbonden met het huis: ‘Het huis ruikt naar vader en moeder’. Het
huis is gammel en broos; het vertoont alle sporen van de tijd en de
geschiedenis. Tegelijk is het een oord van sprekende herinneringen die in sterk
zintuiglijke bewoordingen worden opgeroepen.
Die sensuele benadering van de mens in zijn ruimte blijft ook in
de daaropvolgende cycli doorwerken. De bundel bevat een aantal mooie gedichten
over krachtige, vitale vrouwen, een thema waarbij de dichter ook inspiratie
vindt in de wereldliteratuur en de beeldende kunsten. Het meest aangrijpend
zijn evenwel de gedichten over de ouderdom en de dementie, met onder meer een
beklijvende versie van Goethes befaamde ‘Erlkönig’; in deze versie is het de
zoon die de onrustige vader moet kalmeren. Al die gedichten over het afscheid
en de dood zijn tegelijk een hulde aan het bestaan en aan het verder leven in
de herinnering en de poëzie. Niets is ooit echt voorbij, zo lijkt het wel.
Naast die intimistische verzen is de dichter echter evenzeer geboeid
door wat zich vandaag aan hem voordoet. Dat komt met name tot uiting in de
reeks ‘Trojaanse vrouwen’, die een persoonlijke aanklacht formuleert tegen
hedendaagse wantoestanden. Terreur en oorlog krijgen hier, via
vrouwenportretten, een persoonlijk gelaat. Tegelijk wordt die thematiek
naadloos verbonden met het oude Passieverhaal en de lijdende moeder Maria.
Minder geslaagd vind ik de reeks waarin de dichter zich schamper uitlaat over
de haast en de vluchtigheid van de eigen tijd, die resulteert in oppervlakkigheid,
roesmiddelen en een overweldiging door allerlei prikkels om genot te vinden.
Die groteske toon ligt Steyaert beduidend minder dan de gedragen maar sobere
toon van zijn andere verzen.
Niet alle gedichten uit Alleen van kale reizen kom je thuis
staan als een huis. De bundel had nog wel wat schrapping kunnen gebruiken, ook
al omdat sommige gedichten sterk op elkaar lijken en voor enige overlapping
zorgen. Toch is hier onmiskenbaar een dichter aan het woord die (hopelijk) nog
van zich zal laten horen: toegankelijk maar tegelijk ook mysterieus en diep.
Erwin Steyaert: Alleen van kale reizen
kom je thuis, P, Leuven 2017, 91 p. ISBN 9789492339287
© 2023 | MappaLibri