Dat Bart Stouten een groot Bach-liefhebber is, was al langer
bekend. Als hij er de gelegenheid toe kreeg verkondigde hij zijn liefde voor de
grote meester van de barok waar hij maar kon. Nu geeft hij ook uiting aan zijn
bewondering in een essay: Bart Stouten
over Bach. Een chaconne in woorden. De vorm van die tekst is naar eigen
zeggen gebaseerd op Bachs beroemde Chaconne in d mineur voor viool solo. In de
muziek is dat een variatie op een steeds herhaalde baslijn. Die baslijn is bij
Stouten de Bach-lijn: de componist vormt het uitgangspunt waarnaar steeds
teruggekeerd wordt, maar tegelijk is hij ook een vertrekpunt voor beschouwingen
over de andere interessegebieden van Stouten: literatuur in de eerste plaats,
maar ook filosofie, spiritualiteit en vriendschap. In dit boek vertelt hij
namelijk ook het erg persoonlijke verhaal van het afscheid van een Italiaanse
vriendin.
Wie
eerdere boeken van Stouten heeft gelezen, kent deze werkwijze. De tekst schiet
vele kanten uit, getuigt van een geweldige eruditie, is vaak erg persoonlijk en
Stouten streeft naar een mooie formulering. De ene geniet van de vele kleine
weetjes die hier met elkaar verbonden worden, de ander vindt dat getuigen van
arrogantie. Er komen echt heel veel dingen langs in kort bestek: uiteraard feiten
en wetenswaardigheden over Bach, maar ook gedichten die een muzikale vorm
hebben, de onzegbaarheid van bepaalde dingen (met Stoutens grote literaire held
Beckett die als een motief terugkeert in de tekst), taafilosofische
beschouwingen, kunstwetenschappelijke uitweidingen…
Daarmee is dit een ongemeen rijk
boekje, en tegelijk is het precies daardoor enigszins onbevredigend in die zin
dat je Stouten over al die onderwerpen misschien wat langer, uitgebreider en
diepgaander aan het woord zou willen horen. Wie dan weer op zoek is naar een
boek over Bach vindt hier waarschijnlijk tot zijn ergernis veel meer. Het bevat
zeker veel boeiende gegevens over zowel het leven als de muziek van Bach, maar
soms moet je ettelijke pagina’s lezen alvorens het opnieuw over de componist
gaat. In die bladzijden gaat het dan over Stouten en wat hij met Bach min of
meer losjes in verband brengt.
Dat hoeft echter geen verwondering te wekken: de cover en
de titelbladzijde kondigen dat immers duidelijk aan. De auteursnaam maakt
namelijk integraal deel uit van de titel. Dit is niet een boek van Bart Stouten
over Bach, maar Bart Stouten over Bach, dus het gaat – en dat is ook wel eigen
aan het genre van het essay – deels ook over de auteur zelf, in de idee dat de
persoonlijke belevenissen niet louter particulier, maar herkenbaar zijn voor
het lezerspubliek.
Stouten is een innemend radiopresentator, en ook als schrijver weet hij
te behagen met zijn oprechte enthousiasme voor de kunsten waarover hij spreekt
en voor Bach in het bijzonder.
Bart Stouten: Bart Stouten over Bach. Een chaconne in
woorden, Vrijdag, Antwerpen 2017, 142 p. ISBN 9789460016066. Distributie: Elkedag Boeken
© 2024 | MappaLibri