Met de poëzie van Marleen de Crée is het zoals met de wijn:
ieder jaar wordt de toets ervan indrukwekkender. Ondertussen is de dichteres al
ruim de ‘pensioengerechtigde’ leeftijd voorbij, maar op haar dichterlijke
inspiratie staat geen rem. Integendeel, zoals nogal wat van haar generatiegenoten
lijkt het erop dat zij nu pas haar beste werk aan de lezer prijsgeeft.
Erbarme dich kan inderdaad in meer dan een opzicht gelden als een
hoogtepunt in haar imposante oeuvre. De bundel bevat niet alleen sterke
gedichten, hij geeft ook blijk van een gevoel voor samenhang en literaire
ambitie. Dat hangt ongetwijfeld mee samen met het aparte opzet ervan. De Crée
heeft haar gedichten geschreven in nauwe relatie tot het beeldend werk van
Berlinde de Bruyckere, de kunstenares die internationale faam geniet met haar
opgezette paarden, kopieën van naakte mensen, opgebaarde bomen en kasten vol
doeken. Met andere woorden, in haar oeuvre stelt zij vooral de kwetsbaarheid
centraal van mensen en dingen, de nood om de broodnodige zorg te krijgen. De huid
is bij haar een soort van membraan, waardoor de buitenwereld greep krijgt op
het innerlijk, op de binnenkant. In dit boek is dat werk voorbeeldig in beeld
gebracht door huisfotografe Mirjam Devriendt. Marleen de Crée heeft tien
samenhangende gedichten geschreven, die ook in het Frans en het Engels (in een
mooie vertaling) zijn opgenomen. Het geheel is voorzien van een instructieve
inleiding van de hand van Johan van Cauwenberge. De vorm is bijzonder royaal,
met kleurendruk en onafgesneden papier (met telkens een dubbele bladzijde).
Hoe dan ook
gaat het daarbij in de eerste plaats om de gedichten zelf. Marleen de Crée
heeft een reeks geschreven van tien sonnetten, die veelbetekenend aanvangt met
het woord ‘wonden’ en (niet toevallig) eindigt met ‘dromen’. Het eerste gedicht
beschrijft suggestief de verwonding, de schending van het lichaam (door
kwetsuren, door de tijd…) die resulteert in een splijten en een lekken. Dat
gebeurt op een anonieme, haast objectiverende wijze. De daaropvolgende gedichten
werken dat overkoepelende thema uit, maar hier doen mannelijke en vrouwelijke
personages hun intrede. Zij worden met hun trauma’s geconfronteerd, met het
besef een gebroken en verbrokkeld lichaam te zijn. Ook de dieren zijn niet
bestand tegen die beschadiging. Soms is de reactie er een van woede of
onbegrip, elders die van een melancholische leegte. Toch is de weerbaarheid
niet gebroken. In de laatste gedichten blijft de omgevallen boom, tegen beter
weten in misschien, dromen van water, van een breder verband in de kosmos.
Het imposante
werk van De Bruyckere is al eerder de inspiratie gebleken voor dichters en
schrijvers, maar wat mij betreft levert De Crée hier een huzarenstukje af. Zij
is erin geslaagd om de sfeer, de dramatiek maar ook de ingehouden pathetiek van
de sculpturen te verklanken in een geheel eigen, maar even krachtig idioom. Een
boek vol mededogen, maar ook met veel aandacht voor de kracht van broosheid.
Marleen De
Crée, Berlinde de Bruyckere: Erbarme dich, Uitgeverij P, Leuven 2017, 83 p.
ill. ISBN 9789492339263
© 2024 | MappaLibri