Met de hand
ingekleurde historische dierenencyclopedieën behoren tot de duurste en meest
gegeerde uitgaven waarvan de originelen voor astronomische bedragen geveild
worden. Denken we maar aan John James Audubons The Birds of America waarvan een eerste druk van de Duke of
Portland bij een veiling in 2012 bijna acht miljoen dollar opleverde. Audubon
publiceerde zijn iconische meerdelige werk in de periode 1827-1838 en claimde tussen
de 435 illustraties meer dan honderd nieuwe vogelsoorten uit de Nieuwe Wereld te
determineren.
Of de
Nederlandse predikant en ornitoloog Cornelius Nozeman (1720-1786) en de Duitse
illustrator Christiaan Sepp in het meerdelige Nederlandsche vogelen (1770-1829) met 250 gravures en 200 soorten
nog echt nieuwe soorten uit de Oude Wereld introduceren, is weinig
waarschijnlijk. Maar historisch zijn dit Nederlandse boek en zijn auteurs
voorlopers van de veel bekendere Audubon, wiens zoon Victor in 1833 Nederland
bezocht tijdens een Europese tournee om de vogelencyclopedie van zijn vader aan
de man te brengen.
De
oorspronkelijk vijfdelige reeks Nederlandsche vogelen werd bij Christie’s in 2013
nog voor 35.000 euro geveild. Het manuscript van de Nederlandse Koninklijke
Bibliotheek werd door uitgeverij Lannoo als een fotomechanische herdruk
uitgebracht in één band. Eerst op ware grote en later op 75 procent van het
origineel. Het boek bevat naast de inleiding van Middas Dekker een uitgebreid
voorwoord over de ontstaansgeschiedenis van het boek en de wetenschappelijke
studie van vogels in die tijd.
Er kroop
duidelijk heel wat veldwerk in de beschrijving van de soorten, een totaal
nieuwe discipline met de nodige kinderziekten. De determinatie was nog lang
niet op punt gesteld en de wetenschappelijke polemiek stond niet altijd in het
teken van de vooruitgang. De teksten hebben een uitgesproken historische waarde
en bieden de volledige context, maar voor het hedendaagse grote publiek
primeren de indrukwekkende gravures. Vandaar dat, op klein formaat, recent een
uitgave werd uitgebracht met enkel de tekeningen als cadeauboek.
Cornelius Nozeman, Christiaan Sepp: Nederlandsche vogelen (1770-1829), Lannoo Tielt, 2015, 832 p. : ill. ISBN 9789401426510.
© 2025 | MappaLibri