De Women's Prize for Fiction (oorspronkelijk de Orange Prize for Fiction) wordt sinds 1996 jaarlijks toegekend aan een Engelstalige roman van een vrouwelijke auteur, ongeacht de nationaliteit en uitgebracht in het Verenigd Koninkrijk gedurende het afgelopen jaar. Aan de oorsprong van de bekroning ligt de controversiële Booker Prize van 1991; het jaar dat niet één vrouw genomineerd werd voor de shortlist, terwijl circa zestig procent van de dat jaar gepubliceerde romans door vrouwen geschreven werden.
Een werkgroep werd opgericht en studies toonden aan dat de belangrijkste literaire bekroningen de kwalitatieve output van vrouwen vaak naast zich neerlegden. Bedoeling was een platform te bieden waar vrouwelijke auteurs op basis van intrinsieke kwaliteiten onderscheiden werden, om hun zichtbaarheid te verhogen en beter gewapend de prijzenconcurrentie met hun mannelijke tegenhangers aan te gaan.
Telecommunicatiebedrijf Orange, de oorspronkelijke sponsor, trok zich in 2012 terug. Sindsdien werd de prijs omgedoopt tot de pragmatische Women’s Prize for Fiction. Aan de bekroning is een geldbedrag verbonden van £30.000 en een bronzen beeldje van kunstenares Grizel Niven: ‘the Bessie’ (zie illustratie).
Sinds de oprichting kreeg de prijs heel wat kritiek te slikken, ook van vrouwen, onder anderen AS Byatt en Germaine Greer, die de bekroning als overbodig beschouwden. Vandaag, twee decennia later, staan de verdiensten van de bekroning buiten kijf. Of om het met de woorden van Cynthia Ozick te zeggen:
‘The Orange Prize was not born into an innocent republic of letters’ when it comes to a history of women writers being discriminated against. ‘For readers and writers, in sum, the more prizes the better, however they are structured, and philosophy be damned’. (Wikipedia)
Dit jaar gaat de bekroning zijn drieëntwintigste jaar in. Na de longlist van 8 maart werd de shortlist op 23 april bekendgemaakt. De genomineerden zijn:
*Elif Batuman: The Idiot (vertaling De idioot (Atlas/Contact))
*Imogen Hermes Gowar: The Mermaid and Mrs Hancock (vertaling De meermin en de courtisane (Atlas/Contact))
*Jessie Greengrass: Sight (niet vertaald)
*Meena Kandasamy: When I Hit You: Or, A Portrait of the Writer as a Young Wife (niet vertaald)
*Kamila Shamsie: Home Fire (vertaling Huis in brand (Signatuur))
*Jesmyn Ward: Sing, Unburied, Sing (vertaling Het lied van de geesten (Atlas/Contact))
Opvallend is dat dit jaar geen grote namen werden geselecteerd, maar nieuwe stemmen. De jury heeft gekozen voor auteurs die een directheid en waarachtigheid uitstraalden:
‘You can feel the full force of these new female voices … These aren’t the grand old names […] Maybe there was a kind of verve and freshness because people weren’t on the awards circuit – they’d just come and written a book because they had something to say. It wasn’t that there was an expectation’. (Chair of judges Sarah Sands in The Guardian).
Twee derden van de genomineerden hebben een etnisch gekleurde achtergrond. De twee prille debutanten (Imogen Hermes Gowar en Jessie Greengrass ) zijn blanke Britten. Uit de Verenigde Staten hebben we de Turks-Amerikaanse Elif Batuman die eerder debuteerde met een autobiografisch relaas over Russische literatuur en de Afro-Amerikaanse Jesmyn Ward die met drie romans en twee National Book Awards de hoogvlieger uit de shortlist is.
Tot slot twee auteurs uit de Indiase diaspora: de in 2013 uit praktische overwegingen tot Brit genaturaliseerde Pakistaanse Kamila Shamsie, die met zeven romans de langste staat van dienst heeft, en de Indiase activiste en dichter Meena Kandasamy met haar tweede roman. Deze shortlist draagt etnische diversiteit dan ook hoog in het vaandel gespreid over Europa, Azië en de Verenigde Staten.
Van de 23 laureaten over de jaren heen (zie lijst onderaan) werden er slechts twee (Barbara Kingsolver en Helen Dunmore) niet vertaald, wat van de Women's Prize for Fiction sinds 1996 de tweede regelmatigst vertaalde Engelstalige literaire bekroning maakt, na de Booker Prize. Niet alleen vond de Women's Prize for Fiction haar oorsprong in de onvrede met de Booker Prize, ze nam ook de structuur van longlist, shortlist en winnaar over.
Zelfs aan de Britse traditie om mediagenieke bekroningen aan het oordeel van de Bookmakers te onderwerpen, ontsnapt de Women's Prize niet. In de laatste rechte lijn naar de finish wordt Jesmyn Ward (2/1) als winnaar naar voren geschoven, met Kamila Shamsie als tweede (3/1) en Meena Kandasamy samen met Elif Batuman op een gedeelde derde plaats (4/1).
Uiteindelijk werd Kamila Shamsie bekroond met Home Fire (vertaling Huis in brand (Signatuur)). Na zeven romans en in 2013 op de valreep geselecteerd voor de Granta Best of Young British Novelists (4), heeft ze nu met de Women's Prize for Fiction haar eerste grote internationale bekroning te pakken.
2018: Kamila Shamsie: Home Fire (Huis in brand (Signatuur))
2017: Naomi Alderman - The Power (De macht (Atlas/Contact))
2016: Lisa McInerney - The Glorious Heresies (Weergaloze dwalingen (Querido))
2015: Ali Smith - How to be Both (Het een als het ander (Atlas/Contact))
2014: Eimear McBride - A Girl Is A Half-Formed Thing (Een meisje is maar half af (Hollands Diep))
2013: A.M. Homes - May We Be Forgiven (Vergeef ons (De Bezige Bij))
2012: Madeline Miller - The Song of Achilles (Een lied voor Achilles (Meulenhoff))
2011: Téa Obreht - The Tiger's Wife (De tijgervrouw van Galina (Signatuur))
2010: Barbara Kingsolver - The Lacuna (niet vertaald)
2009: Marilynne Robinson - Home (Thuis (De Arbeiderspers))
2008: Rose Tremain - The Road Home (De weg naar huis (De Geus))
2007: Chimamanda Ngozi Adichie - Half of a Yellow Sun (Een halve gele zon (De Bezige Bij))
2006: Zadie Smith - On Beauty (Over schoonheid (Prometheus))
2005: Lionel Shriver - We Need to Talk About Kevin (We moeten het eens over Kevin hebben (Olympus))
2004: Andrea Levy - Small Island (Klein eiland (de Geus))
2003: Valerie Martin - Property (Bezit (De Geus))
2002: Ann Patchett - Bel Canto (Belcanto (Meulenhoff))
2001: Kate Grenville - The Idea of Perfection (Dromen van volmaaktheid (Arena))
2000: Linda Grant - When I Lived in Modern Times (Toen ik in de toekomst leefde (De Geus))
1999: Suzanne Berne - A Crime in the Neighborhood (Een misdaad om de hoek (BZZToh))
1998: Carol Shields - Larry's Party (Larry's party (De Geus))
1997: Anne Michaels - Fugitive Pieces (Verborgen verleden (De Bezige Bij))
1996: Helen Dunmore - A Spell of Winter (niet vertaald)
© 2024 | MappaLibri