Aan de hand van één wazige foto
hangt Pierre Bergounioux een verhaal op over het fenomeen snelheid als typisch
twintigste-eeuws verschijnsel. De foto toont de contouren van een Boeing B-17,
ook wel bekend als het Vliegend Fort, een van de belangrijkste militaire
hulpmiddelen die in de Tweede Wereldoorlog werden ingezet tegen Duitsland. Het
vliegtuig is geraakt, baadt in een wolk van rook en vliegt zich samen met de
tienkoppige bemanning de vernieling in. Precies dit kantelmoment, dat in een
paar luttele seconden het lot van de soldaten aan boord beslecht, wordt vastgelegd
op de gevoelige plaat en vormt het materiaal waarmee Bergounioux aan de slag
gaat en dat hij als het ware van reliëf probeert te voorzien. Dat doet hij in
een zeventigtal pagina's die
het midden houden tussen een essay en een vertelling ? een combinatie die ook
wel terugkeert in ander werk van zijn hand.
Aan de ene kant kadert de auteur
dit singuliere moment in een bredere historische context die laat zien hoe
dergelijk drama zich kon voltrekken. Bovendien fungeert die als een concreet
voorbeeld uit een oorlog die de twintigste eeuw tot diep in haar ziel heeft
gemarkeerd. Aan de andere kant neemt Bergounioux de rol op zich van postume
vertolker van een zekere Smith, een lid van de bemanning, om zo diens
persoonlijke ervaring van binnenuit weer te geven. Hij kleedt de naakte feiten
van de geschiedenis weer aan met het particuliere verhaal van een van de vele
vergeten protagonisten. Het ineenhaken van die twee perspectieven resulteert in
een adembenemende lectuur, waarmee de auteur een tegengewicht tracht te bieden
aan de factor snelheid ? die de twintigste eeuw typeert en waarvan Milan
Kundera in La lenteur al zei dat die recht evenredig is met de
intensiteit van het vergeten.
Pierre Bergounioux behoort tot het kruim van de hedendaagse
Franse literatoren en schreef een indrukwekkend oeuvre bijeen. B-17 G kan
gelezen worden als een goede introductie hierop, omdat er een aantal cruciale
thema's en motieven prominent in aanwezig zijn, zoals de articulatie van een
dubbele ruimte 'voor' en 'na' in de leefwereld van de personages of de
aanzienlijke plaats die gereserveerd wordt voor psychologische analyse. Dit
tussentijdse deel uit de 'Perlouses'-reeks van Uitgeverij Voetnoot is dus het
lezen meer dan waard.
Pierre Bergounioux: B-17 G, Voetnoot, Amsterdam 2010, 80 p.
ISBN 9789078068365. Vertaling uit het Frans door Rokus
Hofstede. Distributie EPO
Oorspronkelijk verschenen in De
Leeswolf
© 2023 | MappaLibri