Rivieren

12+- Net zoals Tijdlijn (2015), waarin de Vlaamse illustrator Peter Goes de wereldgeschiedenis in een notendop samenvat, overtuigt Rivieren als een stijlvolle uitgave in buitenformaat. Het boek maakt z’n ondertitel ‘Een reis langs zeeën, meren en rivieren’ met verve waar: met de verschillende continenten als achtergrond, focust Goes op belangrijke rivieren als Theems, Schelde, Wolga, Nijl, Amazone, Ganges en Congorivier. Ook enkele zijrivieren, oceanen, meren en wereldzeeën worden van extra informatie voorzien. De keuze voor deze selectie van rivieren wordt nergens toegelicht, wat toch een waardevolle aanvulling had kunnen vormen.
 
Goes wijdt aan iedere rivier een dubbele bladzijde, telkens voorzien van een kenmerkende kleur. Tekst en beeld vormen zo een geslaagde eenheid, wat meteen voor een duidelijke en herkenbare structuur zorgt. De achtergrond wordt volledig door landkaarten gevormd, met daartegenover gecursiveerde blokjes tekst en illustraties van herkenbare gebouwen, inwoners in typerende klederdracht en karakteristieke fauna en flora. Bij elke rivier wordt basisinformatie gegeven over het stroomgebied, aangevuld met losse feiten en weetjes.
 
Goes beperkt zich niet tot geografische informatie, maar put uit geheel uiteenlopende disciplines, zoals geschiedenis, natuur, taalkunde, religie en volksgeloof. Zo lezen we dat de Theems het decor vormde voor Kenneth Grahames De wind in de wilgen, leren we dat er in Helsinki straten met vloerverwarming zijn en krijgen we in het hoofdstuk over de Elbe informatie over de Hanzesteden. Rivieren herbergt zo een schat aan informatie en weet van begin tot einde te boeien. Veel aandacht gaat uit naar nationale en regionale sagen, legenden en mythologie, wat visueel weerspiegeld wordt door fascinerende beelden van fabelwezens. Goes reageert meermaals bijzonder kritisch op milieurampen, vaak het gevolg van een schaamteloze exploitatie van rivieren, zoals de vergiftiging van de Donau of de nefaste gevolgen van intensieve landbouw voor de benedenloop van de Colorado.

Goes legt de lat behoorlijk hoog en doet weinig tot geen concessies aan z’n doelgroep. Zo spreekt hij over een ‘krachtig kervende stroom’, ‘mecenassen’ en een ‘continentaal plat’, zonder dergelijke termen van een toelichting te voorzien. Enkele wetenschappelijke begrippen als ‘estuarium’, ‘inundatie’ en ‘catadroom dier’ [sic] worden bondig, maar duidelijk toegelicht. Een enkele keer bedient Goes zich van wat gratuite informatie:
‘In het noorden van Europa wordt al eeuwen op haring gevist. In een school haringen zwemmen soms wel tien miljoen vissen.’
 
Grootste blikvangers in deze fascinerende uitgave zijn vanzelfsprekend de paginagrote illustraties, waar Goes de wetenschappelijke informatie met veel humor van een eigenzinnige invulling voorziet. Zo krijgen de figuurtjes een cartooneske uitwerking, die blijft verrassen. De achtergrond van de illustraties wordt telkens bepaald door één kenmerkende kleur; figuren en objecten worden in het zwart afgebeeld, aangevuld met een enkele contrastkleur. Het zijn rijkgeschakeerde en dynamische prenten, met een bijzonder gedetailleerde uitwerking. Dankzij de strakke compositie worden de illustraties echter nergens onoverzichtelijk of rommelig. De tekst wordt herhaaldelijk diagonaal gedrukt; na verloop van tijd is dat verrassende effect echter voorbij en wordt het eerder vervelend om het boek telkens in de juiste richting te moeten draaien. Dat is echter maar een aantekening in de marge van dit bijzonder boeiende en rijkgeschakeerde non-fictiewerk.

Peter Goes: Rivieren, Lannoo, Tielt 2018, 74 p. : ill. ISBN 9789401450157 

© 2024 | MappaLibri