Men kan er moeilijk naast kijken: sinds pakweg
het begin van de eeuw laat in Latijns-Amerika een nieuwe schrijversgeneratie
van zich horen, die haar eigen klemtonen legt op de realiteit zoals die zich
vandaag voor haar ogen ontvouwt. Het magisch-realisme waarbij de verbinding
werd gemaakt tussen dagelijkse overlevingsstrijd en volkse magie heeft zijn
topmomenten gehad, en de felle strijdliteratuur rond politiek wangedrag is
nagenoeg helemaal uitgedoofd vanwege geen voorwerp meer. Het oprukkend
jongerentalent stort zich in grote mate op het analyseren en interpreteren van
de ontwrichte wereld waarin zijn generatie is terechtgekomen. Een van deze
opkomende jonge auteurs is Liliana Colanzi, schrijfster, vertaalster,
uitgeefster.
Colanzi
is afkomstig uit de oostelijke Boliviaanse stad Santa Cruz, maar vandaag
gesetteld aan een universiteit in de VS. Stel je Santa Cruz niet voor als een
plek die overloopt van indio-tradities : het is een would-be moderne stad uit
de 20ste eeuw, met een ongemakkelijke jongerenbevolking, die met één been in de
moderniteit staat en met het andere blijft haperen in het patriarchale
verleden. Zowel het ene als het andere zorgt, samen met de uitheemse
VS-context, voor de omlijning van Colanzi’s hybridische verhalentrommel.
Dagelijkse bedoeningen gaan daarin gepaard aan bevreemdende verschijnselen die
recht uit het sciencefictionarsenaal lijken te komen en een bedreigend patroon
uittekenen voor wie daarin terechtkomt.
Een paar voorbeelden. In het
eerste verhaal wordt een jonge studente belaagd door het ‘Oog’, het nog
redelijk verklaarbare alter ego van haar moeder. Maar de ‘Golf’ in het
gelijknamig verhaal, die ‘onaangekondigd’ komt, meerdere gezichten heeft ‘als
een horrorcaleidoscoop’ en ‘zich aan de horizon ophoudt, aan het begin en aan
het einde van de dingen’ laat zich moeilijker kennen. Een ander verhaal
vertrekt vanuit het verontrustende bericht dat een kannibaal gesignaleerd is in
Parijs, een volgend meldt een meteoriet die in Bolivia zal inslaan, en het
titelverhaal ontplooit zich op de onleefbare vlakten van de planeet Mars.
Telkens weer geeft een externe dreiging de aanzet tot de verdere afwikkeling,
die in de relatieve luwte van de Boliviaanse sierra haar beloop krijgt. Het is
aan de lezer om uit de relatie tussen beide de verhoopte zin te deduceren.
Het mag
duidelijk zijn dat die lezer daarbij flink aan het werk wordt gezet. In welke
mate draagt de ontwrichting door bovennatuurlijke elementen bij tot het
ontregelen van de menselijke gedragingen in de vertrouwde omgeving, tot het
omgaan met leven op aarde? Er blijft bij de jongere auteurs dus tóch wat hangen
van wat je het Latijns-Amerikaanse denkpatroon zou kunnen noemen: met name de
permanente verstrengeling tussen diepgewortelde volkse elementen en
fantasievolle exogene spinsels. Dat de Boliviaanse Colanzi daarmee, in
overigens meeslepend proza, een aantrekkelijke verhalenbundel weet samen te
stellen, is hoopgevend en verdient enkel ruime appreciatie.
Liliana
Colanzi: Onze dode wereld, Karaat, Amsterdam 2019, 136 p. ISBN 9789079770380. Vertaling van Nuestro
mundo muerto door P. Menard
© 2023 | MappaLibri