Nachtouders

‘Ons verdriet gaat soms aan ons vooraf, Saul. Mensen weten niet waarom een grote melancholie een scheur in hun bestaan maakt. Ze lopen naast de wereld.’

In Nachtouders pent hoofdpersonage Saskia deze prachtige woorden neer in haar schrift bestemd voor Saul. Niet alleen de naam van het hoofdpersonage komt overeen met de naam van de auteur; Saskia de Coster heeft zich voor haar nieuwe roman volledig gebaseerd op een fase uit haar eigen leven. Net zoals in het leven van de auteur trekt personage Saskia met haar lief Juli en hun eenjarige zoontje voor een paar weken naar Canada. Ze willen er een bezoek brengen aan het hippie-eiland waar Karl, de biologische vader van Saul en Saskia’s beste vriend, is opgegroeid. Het plan is om er een paar dagen te blijven en daarna naar Alaska te reizen, om er de rust en ontspanning te vinden die ze een jaar lang kwijt zijn geraakt. Het draait echter anders uit. Saskia en Juli raken namelijk snel in de greep van het eiland, van de mensen die er wonen, van de geheimen en mysteries die er rondwaren. Voor Saskia wordt die greep verstikkend en beangstigend, en ze probeert al snel een mentale en fysieke uitweg te zoeken – zeker als haar vriend Karl er plots vandoor gaat.
 
Nachtouders valt op te delen in drie vertelperspectieven. Enerzijds het chronologisch vertelde verhaal van de gebeurtenissen op het eiland, vanuit de eerste persoon door Saskia beschreven. Anderzijds de gesprekken die Juli en Saskia telkens in bed voeren. De korte dialogen zijn vaak grappig en luchtig, maar leggen naarmate het verhaal vordert een pijnlijk verschil in ervaring en visie bloot. En tot slot de doodeerlijke fragmenten die Saskia in haar schrift neerpent voor Saul. Pas op het einde van haar schrift is ze in staat om ‘uit de derde persoon’ te kruipen, uit haar ‘oude huid’ en richt ze zich persoonlijk tot hem.
 
Nachtouders is dan ook een verhaal over worstelen met de rol van het ouderschap – vragen over de liefde en het leven komen daarbij automatisch naar boven. Saskia gaat op zoek naar de rol die zij als niet-biologische ouder kan spelen in het leven van Saul. Ze heeft zelf een zeer problematische relatie met haar ouders, die haar geaardheid nooit hebben kunnen accepteren, en is enkel uit liefde voor Juli meegegaan in dit nieuwe verhaal. Na een jaar vindt Saskia het nog steeds moeilijk te verwoorden wat ze voelt en denkt, en heeft ze het gevoel dat ze als ouder constant tekort schiet.  
 
Op het hippie-eiland daalt Saskia op een heel eerlijke manier af in haar donkerste gedachten, gaat ze de schaamte voorbij, pent alles neer. De Costers talent blijkt weer in de manier waarop ze een intiem en persoonlijk portret in een vlot leesbare en evenwel soms choquerende en donkere vorm giet. Choquerend, niet alleen omwille van de scènes die zich op het nog ruige eiland afspelen (hertjes die hun poten gebroken hebben worden zonder pardon de kop ingeslagen, adelaars cirkelen rond op zoek naar babyprooien), maar ook vanwege de open blik die ze werpt op een ouderschap waar ze eigenlijk niet zelf naar gevraagd heeft. Zo zegt Juli hoe zwaar ze het vond toen Saul voor de eerste keer naar de crèche ging en Saskia denkt vertwijfeld over zichzelf:
 
‘Ze heeft te veel hooi op haar vork genomen. Ze heeft te zware planken getild. Ze faalt. Ze was opgelucht toen Saul naar de crèche ging. Dat is er mis.’
 
Hoewel de sfeer naarmate het verhaal vordert steeds grimmiger wordt, zorgen de vaak lachwekkende situaties die Saul veroorzaakt of de korte, fragmentarische dialogen voor een luchtige ondertoon. Nachtouders is in De Costers kenmerkende stijl geschreven; mooie zinnen rijgen zich aan interessante denkbeelden aaneen. Af en toe verliest De Coster zich in de taalspelletjes en wordt het wel heel onduidelijk welk beeld ze nu juist wil scheppen. Maar veel vaker creëert ze met taal een wereld waaruit je niet ontsnappen wil
 
Saskia de Coster: Nachtouders, Das Mag Uitgevers, Amsterdam, 2019, 374 p. ISBN 9789492478672 

© 2024 | MappaLibri