9+ - In 2016 schreef de Britse kunstenaar David
Hockney, in samenwerking met kunstcriticus Martin Gayford A history of pictures: from the cave to the computer screen, een
rijkelijk geïllustreerd boek waarin Hockney en Gayford met elkaar in gesprek
gaan over kunst. Kijken voor kinderen
is een vereenvoudigd, kindvriendelijk antwoord op dit standaardwerk. De formule
blijft dezelfde: de auteurs gaan op een meeslepende manier dieper in op hoe
kunst doorheen de eeuwen werd gemaakt.
Hoewel achterin deze bijzonder verzorgde uitgave een
chronologisch geordende ‘uitvindingentijdlijn’ staat, waarop wordt toegelicht
op welke manier kunstenaars werden beïnvloed door nieuwe uitvindingen, verloopt
de reis die Hockney en Gayford uitstippelen in het boek niet chronologisch. Men
heeft gekozen voor acht themahoofdstukken waarin onderwerpen aan bod komen die
te maken hebben met het overkoepelende thema: kijken naar kunst. Onder andere
onderwerpen als lijnen, licht en schaduwen, ruimte, en de gelijkenissen tussen
schilderijen en foto’s komen aan bod.
Hockney en Gayford besteden genoeg tijd aan elk thema,
zonder zich te verliezen in details. Voor elke auteur werd een ander lettertype
gebruikt, zodat het steeds heel duidelijk is wie er aan het woord is. De tekst
is bovendien in een duidelijke taal geschreven en moeilijke begrippen worden
achteraan uitgelegd in een woordenlijst. De auteurs onderbouwen hun verhaal
telkens met relevante voorbeelden. In het hoofdstuk over lijnen bespreken ze
bijvoorbeeld hoe een aantal vage lijnen op een rotsschildering al iets
fascinerends kunnen weergeven, hoe Japanse kunstenaars nauwelijks lijnen
trekken, omdat ze heel minimalistisch te werk gaan, en hoe Rembrandt slechts
een paar trefzekere lijnen nodig had om een volledig verhaal te vertellen.
De voorbeelden die de auteurs selecteren om thema’s te
bespreken zijn uiteenlopend en zouden in traditionele kunstboeken misschien
niet meteen aan elkaar gelinkt worden. Vaak worden beelden uit het verleden
vergeleken met beelden uit het heden, zodat men verbanden kan leggen en
verschillen kan verklaren. Om perspectief uit te leggen, bespreken de auteurs
bijvoorbeeld een 15de-eeuws schilderij van een jacht, waarop te zien is hoe
jagers en honden kleiner worden naarmate ze dieper het bos in trekken, en een
moderne Hockney-fotocollage van een snelweg die naar de horizon lijkt te
verdwijnen.
Details van kunstwerken, zoals
de ontstaansdatum en de naam van de kunstenaar, zijn te lezen onder elk werk.
Deze informatie staat echter niet centraal; het kunstwerk zelf en de
persoonlijke kijk van de auteurs zijn belangrijker. We krijgen werken te zien
waarin Gayford en Hockney zelf geïnteresseerd zijn. Die laatste heeft een
fascinatie voor Aziatische kunst, dus er passeren een aantal meesterwerken uit
China en Japan de revue. Over het algemeen domineert echter een Eurocentrisch
perspectief.
De
auteurs putten voornamelijk uit de canon van de schilderkunst, maar ze nemen
ook nieuwe beeldvormen op, wat een vernieuwende toets geeft aan het boek. Zo
gaan ze onder andere in op smartphones, op (‘fake’) foto’s en op computergames;
media die niet meer weg te denken zijn uit onze huidige beeldcultuur. Het boek
staat niet alleen boordevol afbeeldingen van schilderijen en foto’s; bijna elke
pagina is ook rijkelijk geïllustreerd door Rose Blake. Zij mengt zich in het
gesprek aan de hand van haar kleurrijke, vaak grappige tekeningen, wat voor een
interessant, speels contrast zorgt met de uitstekende reproducties van bekende
beelden. Blake tekent Hockney en Gayford als stripachtige gidsen die de wereld
van de kunst onderzoeken. Zelf is ze aanwezig in de figuur van een kind dat mee
op pad gaat met de auteurs.
De illustrator
plaatst haar personages regelmatig in omgevingen die ook te zien zijn op de
besproken kunstwerken: een zwart-wit film, een fotostudio, voor een spiegel of
in prehistorische grotten. Hockney en Gayford bieden een uitgangspunt aan voor
wie bewuster wil leren kijken naar beelden. Tegelijkertijd beklemtonen ze ook
dat iedereen op een andere manier kijkt: de manier waarop zij beeldende kunst
bekijken is niet noodzakelijk de manier waarop de lezer diezelfde kunst
beleeft. Dat maakt het kijken naar kunst zo interessant, zeker in een tijd als
deze, waarin we voortdurend om de oren worden geslagen met beelden, zowel op
papier als op schermen.
David Hockney, Martin
Gayford, Rose Blake: Kijken voor kinderen, Lemniscaat, Rotterdam 2018, 128 p.
Vertaling van A history of pictures for children door Jesse Goossens. ISBN
9789047710073. Distributie De Eenhoorn
© 2024 | MappaLibri