'Geen andere zwerftocht dan de beweging van de
sneeuw
Op de oogleden van het zijn.'
François Muir, een jonggestorven
dichter uit het Brusselse lijkt pas na zijn dood, in 1997, de belangstelling te
krijgen die hij al veel langer had verdiend. Geboren als Jean-François De Bodt
(Ukkel, 1955) zou hij zich vanaf zijn twintigste bezighouden met muziek, plastische
kunsten en literatuur. Eerst onder eigen naam met verhalen en romans,
geschreven in poëtisch proza; na een passage bij het theater, steeds meer met
poëzie, maar dan onder schuilnaam.
Galeriehouder en uitgever Didier Devillez zou zich een van
de ferventste liefhebbers van het werk van Muir tonen en zowel plastisch werk
tentoonstellen als literair werk publiceren; dat laatste ook na zijn
overlijden, met een aantal belangrijke titels waaruit dichter-vertaler Bart
Vonck een mooie keuze heeft gemaakt. Een bloemlezing van verzen uit bundels met
intrigerende namen als De
veronderstelling van de spiegel (1996), De
verzoeking van het gezicht (1998), Het
reisboek van de verduistering (1999), De
verdwijningen (2000) en Grondgebieden
ongeweten (2001), samen de zesdelige cyclus De dode van alle begin. Volgden later nog Het vasten van het dal (2014), De
schande van het licht (2014) en een verzameling onuitgegeven gedichten Jij, de verdwaalde (2014).
Het zijn suggestieve
en raadselachtige titels die kenmerkend zijn voor het eerder sobere maar
tegelijk ook barok-beeldend taalgebruik dat zowel terughoudend:
'De stap
Die de grens
Uitspreekt.
Nieuw gefluister
Van
de verdwaalde.'
als vrijpostig kan zijn:
'Verbrast,
De zwavel
Van de
doorvaart.
De
aanmaning,
Het oog
Dat de cirkels
Van de
stem
Kent.'
Muirs gedichten huppelen van metafoor naar metafoor, zoals
jonge meisjes die hinkelen, springerig en beweeglijk als water, waarvan ze alle
kenmerken dragen, of ze nu opduiken in een rivier ('Nacht van de ogen, de
ruisende rivier / Schaarse schelpen op eilanden vergaard'), op zee ('Het smalle
pad van de getijden oproepen / In de bekentenis van de veroverde stilte.'), of
in de oceaan ('Jij hijgt, vaart uit tegen de kudden, / Duikt op in het beitelen
van de monding.'). Onvatbaar, onvoorspelbaar maar ook intrinsiek tegenstrijdig.
'Vale ondoorgrondelijkheden
van de dag
- het licht, dat nergens
Kan rusten.
Ik loop de
dijk op; het water, hier,
Herkent zich in geen enkel beeld.'
Dit gedicht
uit Het reisboek van de verduistering
geeft met weinig woorden weer hoe de dichter in de wereld staat: rusteloos
zoekend ('Het zelf, / Een verre herinnering / Waar de ruimte / Rondwaart.');
altijd op doortocht ('Ik open mijn hand, ik betwist de dag zijn herkomst, /
Terwijl een zwerm vlinders opvliegt, / En aan mijn doortocht voorafgaat.');
veelal dwalend ('Jij de verdwaalde, / Van het grote landschap, / Wat weet je? /
Heb je geen weg gebaand door deze wateren? / In vergeten / Doe jij je werk.');
soms ook strevend naar een 'nakende' versmelting. (' De vinger op het graf
leggen / En de boog van een ultieme verlichting doen rijpen.'). 'Doe liever /
Je ogen dicht / Als het ochtendgloren / Oplost', klinkt het ergens. Een devies?
Een oproep? Een waarschuwing? Of dat alles tegelijk?
De dichter Muir laat zich niet
makkelijk vangen en de gedichten banen hun weg soms via hobbelige wegen. Ze
beantwoorden vragen die niet worden gesteld, of stellen vragen die geen
antwoord vereisen. Ze verkennen de wereld langs zijpaden en openen dan onverwachte
vergezichten. Maar evengoed stoten ze bij hun tochten op barricades en
wegafsluitingen die de reiziger doen opschrikken. Intrigerende poëzie die,
samen met sterke oosterse accenten, ook een uitgesproken modernistisch karakter
heeft.
Een vereniging
van twee sferen tot een aparte en autonome constructie die je ook terugvindt in
het hier opgenomen plastisch werk, waar vrij abstracte zwart-wit tekeningen in
Chinese inkt raken aan meer concrete en kleurrijke waskrijtschetsen. Werelden
die elkaar raken en in mekaar overgaan.
Pico bello uitgegeven, beter dan
getrouw vertaald.
François Muir : Wachten op doortocht. Bloemlezing uit zijn poëzie en
plastisch werk, Uitgeverij P, Leuven, 2019, 160 p. Gekozen, vertaald en van een
nawoord voorzien door Bart Vonck. ISBN 9789492339690
© 2025 | MappaLibri