Hier raken we mij kwijt

Met zijn debuutbundel dient ook Bert van Raemdonck zich bij uitstek aan als een ‘actuele’ dichter, iemand die de problemen van vandaag niet uit de weg gaat door zich te verschuilen achter eeuwige poëzie. Tegelijk is de inzet van de dichter, anders dan bij sommige van zijn generatiegenoten, niet nadrukkelijk politiek, maar kiest hij voor een soort van existentieel engagement. In die zin gelooft hij wel degelijk in een poëzie die ernaar streeft ook op langere termijn zinvol te zijn.
 
De titel van de bundel is sprekend, want voor Van Raemdonck is deze tijd er allereerst een van nostalgie en verlies. Dat verlies is het gevolg van het in elkaar stuiken van traditionele betekeniskaders. In een tijd waarin alle geloof (religieus, historisch, politiek, sociaal) onder druk staat en vervangen dreigt te worden door anonieme erupties van emoties en opinies dreigt, paradoxaal genoeg, vooral het individu daaraan ten onder te gaan. De titel van de bundel verwijst naar die teloorgang van het individuele én het collectieve.
 
Toch gaat de dichter met dat thema erg genuanceerd om. In plaats van te kiezen voor forse en principiële uitspraken opteert Van Raemdonck voor ervaringen die herkenbaar zijn voor vrijwel alle lezers. Dromen en humor zijn daarbij niet ver weg, wat aan deze toch wel ernstige thematiek extra karakter verleent. De kritische zin van de dichter verhindert niet dat hij geboeid blijft door het bestaan van zichzelf en zijn omgeving. Toch fileert hij ongenadig de massamens met zijn drang tot consumptie en zijn verlangen om zich beter te voelen dan anderen. Op sociaal vlak komen onder meer de politieke crisis van ons democratisch bestel en de internationale migratie aan bod. Van Raemdonck combineert die kritiek echter met ironie waardoor zijn houding nooit betweterig wordt. Hij is zich bewust van de paradoxale manier waarop individuen, hijzelf inbegrepen, omgaan met sociale druk. Aan de ene kant willen mensen hun recht op hun eigendom en hun eigen mening per se handhaven, maar aan de andere kant is er de hang naar conformisme, de drang om er toch maar bij te horen.
 
Een uitweg uit die crisis lijkt er niet te bestaan, en zelfs de analyse van de dichter biedt niet echt een houvast. Van Raemdonck etaleert de spanningen, maar zijn geloof in een haalbare utopie blijft erg aarzelend. Het isolement en het conservatisme zijn alvast geen oplossing, want de zogenaamde landelijke omgeving waar de dichter woont, is veel minder intens dan de multiculturele stad. Blijft uiteindelijk vooral de zone van de poëzie zelf over. Het valt inderdaad op hoe de dichter inzet op het medium van de poëtische taal eerder dan op de maatschappelijke boodschap. Anders dan sommige verwante dichters wil Van Raemdonck nadrukkelijk niet buiten de literatuur gaan staan, maar via de traditie van de literatuur zelf vernieuwende denkbeelden opbouwen. Het maakt zijn krachtige debuut misschien minder revolutionair, maar tegelijk ook overtuigender voor veel poëzielezers.  
 
Bert van Raemdonck: Hier raken we mij kwijt, Polis, Antwerpen 2019, 71 p. ISBN 9789463104500. Distributie Pelckmans Uitgevers

© 2024 | MappaLibri