12+ - Derk Visser brengt opnieuw de
wereld van de ogenschijnlijk kansloze blanken in beeld. Onhandig bonken ze zich
in hun troosteloze wijken door het leven, niet in staat de verleidingen van
illegale handel, seks, drank en drugs te weerstaan. Dat hun kinderen het
daardoor zwaar voor de kiezen krijgen, beseffen ze nauwelijks, terwijl ze
wonderlijk genoeg ook volop van ze blijken te houden. Visser zal ze in zijn
werk in de jeugdzorg meer dan voldoende hebben kunnen observeren. Zijn
hoofdpersonen, meisjes in de min of meer beslissende leeftijd van 12+, slaan
zich, weliswaar met stevige inzinkingen, vol energie door de problemen.
Ontroerend is daarbij met hoeveel zorg ze zich soms ook inzetten voor hun ouders.
Visser vertegenwoordigt met
verve het verder niet erg florerende sociaal-realisme (dat we zo goed kennen
van de Britse (tv)film en de Italiaanse roman). Het heeft hem naar het schijnt
nog geen heel groot publiek opgeleverd, maar wel officiële erkenning: een Vlag
en Wimpel (2016) voor Suikerspin, een nominatie voor de Dioraphte
Literatuurprijs 2012 en een eervolle vermelding bij de Woutertje Pieterse Prijs
2012 voor Prikkeldraad. Een enkele keer ligt hij dicht tegen de
valkuilen van de ooit (vooral in de jaren 1970 en ‘80) florerende probleemroman
aan, als de ellende wel erg gestapeld wordt of hij te expliciet de lezer wil
leiden.
We volgen het hoofdpersonage Angel
in drie etappes, spelend aan het einde van het jaar, als ze 12, 13 en 15 jaar is.
Haar moeder kreeg haar toen ze nog maar vijftien was, de vader ging er meteen
na de ‘liefdesnacht’ vandoor. Ze is stripteasedanseres, wat Angel veel
roddelellende oplevert. Zowel in haar wijk als op school is ze een eenling, een
stuiterbal die het verdomt om Ritalin te slikken, maar ook om dat te
verhandelen of om verkering te hebben met een van de rommeljongens uit de
buurt.
Liefdesgevoelens heeft ze alleen
voor een nieuw meisje, Kayleigh, dat echter tot twee keer toe uit haar leven
verdwijnt door de illegale handel in vuurwerk van haar vader. Tot ze in het
slot gehavend (ze zit onder andere niet meer op het gymnasium) maar vol
openlijke liefde terugkeert. Voorzichtig geeft Visser een vooruitblik op een
mogelijk enigszins geslaagde maatschappelijke toekomst. Tussendoor maken we nog
even kennis met Angels oude opa, longkankerpatiënt en onopzettelijk doodrijder
van zijn eigen vrouw. Gelukkig gaat Visser hier niet op de sentimentele toer.
Over de titel Drama
Queen doet Visser niet al te ingewikkeld. Hij zinspeelt er al op direct in
het motto van deel één (de motto’s zijn trouwens alle drie erg goed gekozen).
Het is een etiket dat haar moeder Angel opplakt als die nogal overdrijft in
haar schaamtegevoelens en het beeld van haar leven: één groot drama. Moeder
vindt dat Angel daar dan toch nog altijd zelf de koningin van is. Ze krijgt nog
gelijk ook. Angel weet het in dubbel opzicht een positieve draai te geven.
De relatie tussen
Angel en haar moeder wordt opvallend positief beschreven. Hoewel Angel
behoorlijk veel kritiek heeft op haar, ligt de nadruk op hun goede en gezellige
momenten. Moeder maakt ook helemaal geen probleem van Angels coming-out. Het
motief van de lesbische liefde wordt goed uitgewerkt. Beide meisjes wijzen ieder
aanbod van jongens af, ook als dat ze een minder geïsoleerde positie zou kunnen
opleveren.
Visser spiegelt de twee meisjes
mooi: Angel is een en al onrust, nét geschikt voor het gewone vmbo, maar met
een ondanks alles betrokken moeder. Kayleigh is rustig en zelfzeker, een
boekenwurm, gymnasiummeisje, maar haar moeder is overleden en haar vader is met
andere dingen bezig. Tot ze versmelten, als blijkt dat ze allebei alle anderen
dan elkaar van de klassenfoto hebben geknipt, en ze dezelfde maat bh hebben.
Het laatste shot is Kayleigh in het shirt van Angel.
Verder speelt Visser een mooi spel met het vuurwerk dat aan
het eind van het jaar alle gemoederen bezighoudt. Een slachtoffertje van dat
vuurwerk ligt in het ziekenhuis waar Angel, onbetaald, stage loopt. Ze blijkt
ineens zo prachtig te kunnen voorlezen, dat het halve ziekenhuis komt
meeluisteren. Misschien zijn er wel iets te veel happy endings en op het vlak
van de liefde is het zelfs een beetje als in een romannetje of een
Hollywoodfilm.
Alles bij elkaar is Drama
Queen een relatief zachte Derk Visser, maar die opnieuw helder en veelal met
literaire middelen dappere meiden in een achterstandsmilieu typeert. Het is
prettig een poosje met hen op te trekken.
Derk Visser: Drama Queen, Gottmer,
Haarlem, 2019, 215 p. ISBN 9789025771881. Distributie L&M Books
© 2024 | MappaLibri