Dat is wij is de vijfde dichtbundel van Herman Leenders
over een periode van twintig jaar. Je kan de dichter bijgevolg moeilijk van
overhaasting beschuldigen. Dat gestadige ritme heeft allicht te maken met de
sterk autobiografische inslag van zijn gedichten. Daardoor doen deze verzen
meteen vertrouwd aan, de lezer herkent er zijn/haar eigen preoccupaties is, en
ze spreken meteen aan. Tegelijk echter leidt dit ertoe dat Leenders erg
onmodieus verschijnt. Zijn gedichten zijn haast klassiek van vorm en stijl. Hij
schrijft weliswaar literatuur en hanteert daartoe het nodige arsenaal aan
stijlgrepen, maar tegelijk gaat het hem niet om talige vervreemding of
verregaande experimenten, maar om het overbrengen van emoties en ideeën bij de
lezer. Zijn poëzie is in de eerste plaats zelfanalyse.
In dit geval domineert de breuk met de geliefde en het
onvermogen om daarmee ‘neutraal’ en ‘gewoon’ om te gaan. Vooral in de eerste
helft van deze bundel leidt dit tot een overdaad aan ongetwijfeld oprechte
gevoelens, die echter de poëtische stilering in de weg staan. De dichter werkt
weliswaar met contrasten, met ironie en verrassing, met herhalingen, maar
uiteindelijk blijven sommige verzen niet meer dan elegant proza, waarin de
poëtische verdichting en meerwaarde ontbreekt. Leenders’ eerdere werk is niet
onterecht vergeleken met het werk van Herman de Coninck, maar hier mist hij
toch vaak de subtiliteit en de indirecte suggestiviteit van zijn leermeester.
Het retorische talent van de dichter komt daarentegen veel
beter tot zijn recht in de minder rechtstreeks persoonlijke gedichten. Hier
toont Leenders zich een uitzonderlijk waarnemer, die vol empathie personages en
scènes weet op te roepen. Haarscherpe details, goed gekozen informatie zorgen
ervoor dat de regels bij de lezer ingeprent worden. Toch valt op hoe Leenders
ook hier scherper uit de hoek komt dan in zijn vroegere werk: kritische en
schampere opmerkingen creëren meermaals bewust een dissonant in wat een
idyllisch portret lijkt te worden. Dat is wij is een bundel van het
afscheid, van het verlies van de onschuld, van de leeftijd. Het is niet
Leenders’ beste werk, maar de bundel bevat wel een aantal gedichten die het
herlezen meer dan waard zijn.
Herman Leenders: Dat is wij, De Arbeiderspers,
Amsterdam 2013, 66 p. : ill. ISBN 9789029587938
Oorspronkelijk
verschenen in De Leeswolf 2013
© 2024 | MappaLibri