Dood van een soldaat

Plaats van misdaad: Vlaanderen, een regio ergens in het Leuvense, kort na het trauma van de Eerste Wereldoorlog. De Grote Oorlog heeft zowat in ieder dorp, binnen elk gezin littekens nagelaten. Vele vrouwen wier mannen dienst namen in het leger, moesten voor zichzelf opkomen en genoten gedurende vier jaren een moeizaam en soms pijnlijk verworven zelfstandigheid. De mannen die overleefden, keerden terug naar hun dorp. Velen waren fysiek of mentaal verminkt of gekneusd voor het leven; een leven dat binnen de beslotenheid van een landelijke gemeenschap niet meer hetzelfde zou worden als voor de oorlog. Dit thema wordt op treffende wijze verwoord door het hoofdpersonage in deze roman, dorpsarts Sara Sondervorst: "De oorlog had overal de rot in gestoken. We waren allemaal iemands slachtoffer geworden. Allemaal iemands moordenaar".
 
De lezer wordt geconfronteerd met een wrange stijl, rechttoe rechtaan, eigen aan de knoestige, weerbarstige mentaliteit van boeren en dorpelingen, gelouterd door hard labeur en zware beproevingen. De personages kennen zowel in de liefde als in de wraak geen grenzen: "Ze voelde haar rug, toen ze het lijk eindelijk in gestrekte houding het graf in trok. Ze keek naar het gezicht en dacht dat hij grijnsde. [...] En zonder nog verder na te denken trok ze haar rokken omhoog, ging met haar voeten aan weerszijden van het graf staan en piste hem recht in het gezicht". Het naturalisme van een Cyriel Buysse of een Erskine Caldwell wordt hier doorgetrokken tot in zijn bittere consequenties.
 
Een verrassende en knap geconcipieerde intrige ontspint zich rond de moord op een jonge man. Zijn bedenkelijke reputatie als hartenbreker, vechtersbaas, smokkelaar en landverrader maakt dat er verschillende invalshoeken en mogelijke daders zijn. Zowat het voltallige dorp had op een of andere manier wel een eitje met hem te pellen. Sara Sondervorst, een dynamische en ondernemende dame, neemt geen genoegen met voor de hand liggende oplossingen en conclusies, en gaat op onderzoek uit. Het leidt haar naar de onderkant van een schijnbaar deugdzame samenleving, maar haar niets ontziende dissectie legt ook eigen pijnpunten bloot. Een knap debuut.
 
Johanna Spaey: Dood van een soldaat, De Geus, Breda 2011, 315 p. ISBN 9789044518474

Oorspronkelijk verschenen in De Leeswolf 2011


© 2024 | MappaLibri