‘Weet je nog hoe het was om als kind compleet op te gaan in een verhaal?
Hoe de wereld om je heen verdween, behalve misschien de stoffige geur van een
goed boek […]?’ De openingsvraag van Zo maak je een lezer geeft
duidelijk te verstaan welk publiek de auteurs voor ogen hebben: mensen die zelf
al lezer zijn, of dat tenminste ooit zijn geweest. In vier delen zetten Pamela
Paul en Maria Russo uiteen hoe je kinderen kan helpen (ook) een rasechte lezer
te worden en te blijven. Elk deel wordt gewijd aan een fase in iemands
ontwikkeling tot lezer, van baby en peuter, over beginnende en zelfstandige
lezer tot ‘tienerlezer’.
De sleutel tot succes geven de auteurs al op de eerste
bladzijden prijs: ‘als je een lezer wilt maken, moet je een lezer zijn’.
Veel tips bouwen dan ook op het samen kijken naar, lezen van en praten over
boeken. Wie zelf prettige leesherinneringen heeft, schept wellicht plezier in
de herkenning. Het kan fijn terugblikken zijn bij de soms wat nostalgische toon
en de enigszins geromantiseerde leeservaringen.
Maar als aanzetten tot
leesplezier inderdaad voornamelijk bestaat uit het delen van leesplezier, was
dit boek dan zo noodzakelijk? Paul en Russo investeren nauwelijks in de
aarzelende volwassene die een stimulerend leesklimaat wil creëren maar toch een
drempel over moet. Hun grote enthousiasme en onverwoestbare geloof in lezen schrikt
die groep mogelijk zelfs af. Ook stippen de auteurs geregeld onderzoek aan
zonder dat in detail toe te lichten; concrete bronnen noemen ze nergens. Het
boek mikt dus, zoals gezegd, voornamelijk op wie al een lezer is en wil
bijgespijkerd worden over leesbevordering en kinder- en jeugdliteratuur.
Die rol vervult Zo
maak je een lezer met verve. Het bevat heel wat goede suggesties voor
recente boeken en biedt zo een mooie introductie voor wie het overzicht is
verloren over het immer groeiende hedendaagse jeugdboekenaanbod. Onder het
motto ‘De ene lezer is de andere niet’ maakten vertalers Lies Lavrijsen en Tine
Poesen daarbij enkele terechte keuzes: zo voegden zij aan de voorbeelden en
anekdotes boeken toe die in het Nederlandse taalgebied bekend zijn en kozen zij
ervoor om ter vervanging van de tiplijst bij elk deel te verwijzen naar de
uitstekende Boekenzoeker, waar Iedereen Leest boekentips aanbiedt
volgens allerhande zoektermen zoals thema, leeftijd en genre. Ook noemen
Lavrijsen en Poesen andere Nederlandstalige bronnen voor leessuggesties zoals
de Grote Vriendelijke Podcast en, ja, ook Mappalibri. Die lokale context en de
vlotte vertaling maken dat je soms bijna zou vergeten dat er Amerikaanse
auteurs aan het woord zijn – zij het dat de geëxalteerde toon en bepaalde
praktijken hier toch wat minder gangbaar zijn.
Naast talloze voorbeelden bieden
Paul en Russo hier en daar de context die helpt om bepaalde praktijken in perspectief
te plaatsen, zoals de culturele inbedding van het meest geschikte moment om te
leren lezen of de wenselijkheid van populaire reeksen.
Voorts is het voor vele
volwassenen goed om aan schijnbaar voor de hand liggende zaken herinnerd te
worden: laat boeken rondslingeren zodat kinderen ze als bij toeval weten te
vinden, zorg voor afwisseling in de boekenkast, stel zelf lezen niet uit tot
het moment dat de kinderen uit het zicht zijn, maar toon hen dat ook jij ervoor
kiest het scherm aan de kant te schuiven om te genieten van een boek, baken
tijd af waarin jullie tegelijk elk in een boek lezen enzovoort.
Zo maak je een
lezer is erg verzorgd uitgegeven: het kreeg een harde kaft, een leeslint,
een heldere, aantrekkelijke vormgeving en illustraties in kleur van
achtereenvolgens Dan Yaccarino, Lisk Feng, Vera Brosgol en Monica Garwood.
Wellicht mikt Pelckmans daarmee op de markt van (relatie)geschenken; de
informatie die Zo maak je een lezer bevat is immers ook makkelijk elders
na te slaan. Websites zoals die van Iedereen Leest, die aan het boek hun
medewerking verleenden, vormen daartoe een prima opstap.
Zo maak je een lezer zal
lezers op het eerste gezicht wellicht bevallen. Toch wringt het opzet wat.
Hebben deze auteurs het zich niet al te makkelijk gemaakt door zo sterk bij hun
eigen beleving te blijven? Met andere voorbeelden, meer ruimte voor nuance of
zelfs twijfel en een sterkere inbedding had dit boek een breder publiek kunnen
bereiken waarvoor het nog meer kon betekenen. Nu blijft het naar mijn gevoel
toch wat preken voor eigen kerk.
Pamela Paul, Maria
Russo: Zo maak je een lezer, Pelckmans, Kalmthout 2021, 127 p. Vertaling van How
to raise a reader door Lies Lavrijsen en Tine Poesen. ISBN 9789464012347.
Distributie Pelckmans Uitgevers
© 2024 | MappaLibri