14+ - Julie (17 jaar) en Sam (16?) zijn het ideale stel. De een
houdt van schrijven, en wil ook auteur worden. Het liefst gaat ze na de
middelbare school naar een prestigieuze universiteit, om daar onder andere
creatief schrijven te volgen. De ander is van de popmuziek, hij wil niet gaan
studeren, maar muzikant worden. Ze hebben ook al een stad uitgezocht, Portland,
om daar samen te gaan wonen. Zoals bij elk stel is er wel eens een conflict.
Julie vraagt indirect en bozig aan Sam om haar ergens op te komen halen (of
toch niet?) als hij met vrienden is. Op weg naar haar toe verongelukt hij.
We vallen meteen in een korte, maar heftige rouwperiode van
Julie. Ze gaat niet naar zijn begrafenis, ook niet naar een wake of een andere
herdenking. Julie bezoekt ook niet de ouders van Sam en verwaarloost Mika,
vriendin van haar én Sam. Al snel doet ze bijna alles van Sam de deur uit. Maar
ze wil hem nog één keer horen. In plaats van de voicemail krijgt ze hem zelf
aan de lijn, waarna ze dus nog een poos van hem kan genieten, maar ook nóg een
keer afscheid moet nemen. Alleen via de telefoon, verder gaat zijn terugkeer
niet.
In de VS
werd onder andere het etiket magisch-realisme op het boek geplakt. ‘Goeie ouwe’
magisch-realisme! Met soms interessante maar uiteraard ook discutabele
grensoverschrijdingen in de tijd (vroeger-nu), droom en werkelijkheid, dood en
leven. Met in het slot een duidelijke catharsis. Het idee van (gedeeltelijke)
terugkeer in het leven is verre van origineel, het is al uitgewerkt in een paar
Hollywood-films (P.S. I love you, bijvoorbeeld). Met als catharsis het
onvermijdelijke, en meestal erg brave happy end (acceptatie). Waarbij eerst wat
vette sentimentaliteit wordt ingebracht, graag via een kind, en vervolgens wat
fijne, latere gebeurtenissen in de epiloog.
Het kind is hier James, broertje
van Sam. Hij zit vol woede en verdriet. Eerst omdat zijn broer het huis uit zou
gaan met Julie, later omdat hij en Sam met ruzie uit elkaar zijn gegaan. Hij
loopt van huis weg, Julie vindt hem en brengt hem naar zijn ouders, die ze dus
al die tijd niet gesproken had. Hereniging, janken maar!
Op school kent de leraar Engels
kent geen uitstelgenade en de op haar relatie met Sam jaloerse clichébitch
verwijt haar desinteresse in Sams dood, en de schuld van het ongeluk. Maar de
vriendengroep is uiterst mild en behulpzaam. Van een van haar vriendinnen,
Yuki, in de ‘Aziatische’ groep (uitwisselingsleerlingen) krijgt ze zelfs een seleniet,
een dierbaar geschenk nog wel van haar moeder (in Japan). Dit
Aziatische/Japanse motief wordt overigens aardig uitgewerkt. In Japan wonen ook
Sams grootouders, het (mierzoete) voorplat herinnert via het uiterlijk van Sam
en de seringen aan dat land, net als het vouwblaadje waarmee Sam haar
‘versiert’. De eigenaar van de boekhandel, meneer Lee, heeft Aziatische
wortels, en geeft haar, ter stimulans, een schrijfblok, met bloemmotief. Ook
een paar andere motieven worden goed neergezet, zoals dat van de twee helften
van boekensteunen.
Ja, inclusief is het boek dus
ook, ook op het genderpunt: schoolgenoot Oliver is homoseksueel. Hij was
verliefd op zijn beste vriend Sam, daardoor stevig jaloers op Julie en komt nu
op school uit de kast. Weer meer van het voorspelbare werk zijn Julies
schrijfaspiraties. Dat Julie een bijbaantje heeft in een boekhandel, lijkt
hierbij haast vanzelfsprekend. Uiteindelijk levert ze ook een verhaal in,
prijswinnend. Waar gaat het over? Over haar en Sam (gaap). Sam is muzikant, met
voorliefde voor de wat oudere popmuziek, het liefst die uit de jaren tachtig en
negentig, Screaming Trees en Radiohead, onder andere. Julie zou maar wat graag
songs maken met Sam, wie weet, kan dat zelfs nu nog, over de dood heen, want er
zijn nog opnames van Sam.
Verder heeft het verhaal
geloofwaardigheidsproblemen. Je wilt best meegaan in de belsituatie, er is
eventueel de mogelijkheid de boel te interpreteren als iets wat zich afspeelt in
het rouwende hoofd van Julie, of in een droom. In de eerste 100 pagina’s zijn
er enkele verwijzingen naar Alice in Wonderland. Die mogelijkheid wordt
afgesneden op het moment dat Julie besluit Mika te vertellen wat er aan de hand
is en Mika ook even praat met Sam. Het gaat de grens over als ook James even
met zijn broer kan telefoneren, en ze elkaar vertellen hoeveel ze van elkaar
houden.
Hinderlijk
is de traagheid van het boek, met de wat herhalende en te lange telefoongesprekken
tussen Sam en Julie en weer een nieuwe herdenking van Sams dood. Je verlangt erg
naar andere actie. Als je je goed kunt vinden in het personage Julie, of het je
identificeren met haar echt lukt, kan het boek je, ondanks de geliktheid en de
clichés, toch voldoende geven. Omdat Julie zo heftig, alleen en egoïstisch
rouwt, moet ze een behoorlijk aantal keren in de ‘het spijt me’-modus, wat haar
gemakkelijk af gaat. Ze lijkt duidelijk in de veronderstelling dat de kous
daarmee wel af is. Voor de lezer kan dat echter alle kanten op gaan: die ergert
zich, kan zich niet identificeren of vindt juist, begripvol, dat rouwen nu
eenmaal op allerlei manieren kan.
Dustin Thao: Hallo,
met Sam, Volt, Amsterdam 2022, 319 p. ISBN 9789021467979. Vertaling van You’ve
Reached Sam door H.C. Kaspersma. Distributie L&M Books
© 2024 | MappaLibri