Poëzie

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Peter Holvoet-Hanssen: Goleman.

door Dirk De Geest

Peter Holvoet-Hanssen roept als dichter steevast heftige reacties op. Voor zijn criticasters is hij een intrigerende, maar nogal verwarde stem, die pathos en barokke beelden niet schuwt: daardoor dreigt zijn boodschap bedolven te raken onder een overvloed aan woorden. Voor zijn bewonderaars belichaamt hij daarentegen de incarnatie van Paul van Ostaijen, de legendarische muzikale dichter met zijn bezwerende taal.  

Hoe dan ook zal de publicatie van Goleman. (de punt maakt integraal deel uit van de titel van de bundel) dat debat niet afsluiten. In alle opzichten is het nieuwe, vrij lijvige boek (dat echter een mooiere typografische verzorging had verdiend) de voortzetting en zelfs de synthese van wat Holvoet-Hanssen de afgelopen tien jaar als dichter heeft gedreven.  
 
Naar het woord van de dichter zelf is deze bundel de afronding van een poëtische odyssee die een aanvang nam met Gedichten voor de kleine reus. Dat vertrekpunt is mettertijd uitgegroeid tot een bizarre tocht vol verwikkelingen in een eigenzinnig universum dat, hoe fantastisch en sprookjesachtig ook, verdacht veel lijkt op de wereld waarin wij dagelijks vertoeven. Wie Holvoet-Hanssen beticht van vrijblijvende woordmagie ontkent in ieder geval zijn betrokkenheid bij het wereldgebeuren en zijn engagement voor al wie kwetsbaar is in zijn omgeving. Ook nu weer duiken tal van personen op in de motto’s of als coauteur van bepaalde verzen: de dichter is daadwerkelijk een ‘wij’, een soort van collectieve spreekbuis.
 
Als finale episode in een overkoepelend verhaal zorgt Goleman. wel voor een stevige plottwist. Vormde de brutale reus in de eerste bundels een ultieme bedreiging voor de mensheid en riep de dichter op om samen zijn aankomst te stuiten, dan krijgt de reus nu bij uitstek menselijke trekken. Hij incarneert daarbij zowel de geschiedenis als de kosmos. Hij roept visionaire scènes op over de dynamiek van de aarde en over de eerste mens, over een volstrekt harmonie tussen mens, natuur en bovennatuur die in de loop der eeuwen grotendeels verloren is gegaan. Goleman geeft daarnaast evenzeer blijk van een uitzonderlijke aandacht voor het kleine en het kwetsbare, wat onder meer resulteert in een aantal prachtige natuurbeelden. Anderzijds is Goleman echter ontegensprekelijk ook een reus van onze tijd. Hij stelt vast hoe de mens de aarde en de oorspronkelijke harmonie der dingen die hem zijn toevertrouwd genadeloos en cynisch verwoest. De bundel staat bol van de verwijzingen naar hedendaagse wantoestanden, ver en dichtbij.
 
Aanvankelijk overweegt bij de reus de drang om agressief wraak te nemen, maar gaandeweg verandert zijn perspectief fundamenteel. In dit sluitstuk wil hij zijn reus-zijn opgeven en incarneert hij in een nietige mens, in de hoop zo een bijdrage te kunnen leveren aan de redding van het universum. Die geboorte als mens valt samen met de geboorte van Holvoet-Hanssen zelf: dat net op die bladzijde een kinderfoto van de dichter is ingevoegd, is veelzeggend. Dat leidt tot een ommekeer, waarbij de gedichten sterk autobiografisch en persoonlijk worden. De strijdbijl is begraven, en de voormalige tegenstanders vallen nu samen in een complexe figuur. De overeenkomsten met het Christusverhaal en allerlei mythologische personages zijn geen toeval.
 
Het voorgaande laat zien hoe doordacht de compositie van Holvoet-Hanssens bundel is, hoe hij een mozaïek van afzonderlijke verzen en strofen weet te componeren tot één globale fresco. Die combinatie van visionaire verbeelding en een haast handmatig vakmanschap is opmerkelijk. De dichter beheerst zijn vak, telt lettergrepen en is bedacht op de effecten van metrische patronen. Daarbij komt een unieke verbeelding en een drang naar meerstemmigheid. Holvoet-Hanssen houdt ervan om het monologische dichterschap te doorbreken, waardoor heel wat gedichten een soort van liedjesstructuur of een dramatische enscenering krijgen. Het is een strategie die onmiskenbaar de consistentie van de bundel doorbreekt, maar die tegelijk van Goleman. een ware symfonie brengt van stemmen. In alle opzichten is dit een fraai en overtuigend sluitstuk.
 
Peter Holvoet-Hanssen: Goleman., Pelckmans, Kalmthout 2024, 111 p. : ill. ISBN 9789463378642

deze pagina printen of opslaan