15+ - Tessel houdt graag alles binnen. Er zijn nu eenmaal
dingen die je niet kunt vertellen, over wat je voelt bijvoorbeeld, of over de
stommiteiten die je uitgehaald hebt. Dat laat je aan niemand zien en je zorgt
dat je het voortaan anders aanpakt. Tot het vierde jaar ging het goed met
Tessel op school, zeer goed zelfs. Ze zette altijd hoog in, mikte op een negen
en hoopte stiekem dat het negeneneenhalf werd. Vanaf het vijfde jaar
zijn er problemen:
‘Ziekmelden
Omfietsen
Weglopen
Afhaken
Bang zijn
Ik geloof echt dat ik het mezelf
heb aangeleerd. Bang zijn. Vroeger was ik nooit bang.’
Tessel brengt het niet meer op om achten en negens te
halen, maar met een zeventje, ‘een brevet van onvermogen’, kan ze niet leven. Burn-out,
meent haar mentor. Weet hij veel, maar van de ‘vrijstellingen’ die ze daardoor
krijgt, maakt ze graag gebruik om Evelien, de rouwende moeder van een pas gestorven
schoolgenootje, te bezoeken. Ze heeft zichzelf als het ware bij haar uitgenodigd
terwijl ze het overleden meisje niet eens gekend heeft. Onzekerheid,
verwarring, stress, schuldgevoel, compensatiegedrag… kenmerken vervolgens haar
relatie met Evelien.
Erna Sassen portretteert een
verwarde, zoekende puber, die niet alleen kampt met doorsnee
adolescentieproblemen. Haar zelfvertrouwen en haar individualiteit hebben een
stevige klap gekregen nadat haar leraar Nederlands schaamteloos misbruik heeft
gemaakt van haar naïeve adoratie voor hem. Je voelt van het begin af aan dat er
onder het lichtvoetig gebrachte relaas pijn schuilt, maar de oorzaak en de
intensiteit ervan zullen slechts gaandeweg en met mondjesmaat blijken.
Sassen geeft een authentieke stem aan het 16-jarige meisje
en ze doet dat meesterlijk met gebruik van verschillende tekstsoorten en
typografische variaties, een snel verteltempo, de doorlopende pogingen om
ironisch afstand te nemen van de situaties waar ze zich in gewerkt heeft. Er is geen vorm waarin ik pas leest als
een pageturner. De soepele, lichte stijl en de humor stuwen de lectuur voort,
maar de weloverwogen gemaakte inkijkjes in de ziel van Tessel zorgen dat je je
te allen tijde bewust blijft van de serieuze onderlaag.
Erna Sassen: Er is geen vorm
waarin ik pas, Leopold, Amsterdam 2017, 211 p. ISBN 9789025869717. Distributie
WPG Uitgevers
deze pagina printen of opslaan