Peuters en kleuters

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2023

Sydney Smith: Klein in een grote stad

door Martina van der Logt

5+ - Na het prachtige prentenboek Ik praat als een rivier, geschreven door Jordan Scott en geïllustreerd door de Canadese Sydney Smith, heeft deze laatste nu zijn eigen prachtige prentenboek geschreven. Met Klein in een grote stad maakte Smith een prentenboek van grootse kunstwerken die als vensters een inkijk bieden in een klein en ontroerend verhaal.  

Het eerste wat opvalt zijn de bijzondere prenten. Smith weet met weinig precisie en vlugge pen toch een complete en gedetailleerde omgeving te creëren. Zijn tekeningen doen aan als een graphic novel. Door gebruik te maken van harde zwarte lijnen als contrast voor het ingetogen kleurenpalet brengt hij de grote stad tot leven.
 
Klein in een grote stad begint zonder tekst en met gekaderde prenten. We leren de hoofdpersoon op de eerste bladzijdes in beeld kennen: een kind in silhouet, voor een raam. Het kind zit in een tram. Hij is alleen. Op zijn tenen reikt hij naar het koord om de tram te stoppen. Zelf oogt hij ook te klein om zo alleen door een grote stad te reizen. Toch lijkt hij te weten waar hij heen moet. Zodra hij uitstapt begint hij zijn vertelling:
 
‘Ik weet hoe het is
om klein te zijn
in de stad.’
 
Omringd door lange donkere schaduwen in een drukke ochtendspits zien we het kind beginnen aan zijn voettocht. Met zijn lijnenspel en lichtgebruik schetst Smith een levendige metropool op een koude winterse dag. Door het geven van veel afwisselende impressies wordt de zintuigelijke overweldiging benadrukt die een grote stad op iemand kan hebben:
  
‘Niemand merkt je op
en misschien schrik je
van harde geluiden,  
 
en soms weet je
niet goed
wat je moet doen.’
 
In eerste instantie lijkt het een vertelling te zijn aan de lezer, wellicht bedoeld voor kinderen die zich in zo’n grote stad niet gezien of gehoord voelen. Maar verder in het verhaal wordt duidelijk dat het kind zich richt tot iemand die hij kent:
 
‘Maar ik ken jou.
Jij redt je wel.
Als je wilt, heb ik wat tips
voor je.’
 
Waar eerst nog drukte te zien was, worden de prenten intiemer en wellicht wat eenzamer. Vermijd de plek met grote honden; boven in de notenboom of onder een bramenstruik kun je je goed verstoppen; de visboer verderop in de straat geeft je wel een visje als je erom vraagt. De tips worden steeds gerichter. In de prenten verschijnen rode aanplakbiljetten, maar nog steeds is niet duidelijk wat er precies aan de hand is, hoewel het vragen om een visje bij de visboer en het vermijden van honden al een denkrichting geeft aan de jonge lezers. Dan, terwijl een sneeuwbui langzaamaan verandert in een sneeuwstorm, zien we eindelijk wat er op het aanplakbiljet staat. Een kat, vermist. Als je als kind ooit een huisdier kwijt bent geweest, herken je de ongerustheid. De sneeuwstorm vult de volgende de prenten, waarmee die ongerustheid weergaloos weerspiegeld wordt.
 
In Klein in een grote stad vertelt Smith op poëtische wijze een herkenbaar verhaal. Het is hem van begin tot eind gelukt met zijn illustraties de lezer de binnenwereld van het kind te laten voelen. Door de afwisseling van beelden met en zonder tekst weet hij de lezer door het verhaal heen te bewegen en verstillen. Het boek is daardoor een dynamische dans tussen woord en beeld, een dans waar Smith het ritme van heeft bepaald.
 
De zoektocht door de grote stad loopt ten einde en we zien het kind in de armen van zijn moeder die op hem wacht, thuis bij de rode deur en de rode bloemetjes tegen de muur. Waar de meeste kinderboeken afgerond worden met een gelukkig einde, houdt Smith in het midden of de kat uiteindelijk zijn weg naar huis vindt of niet. Wel geeft hij ons op de laatste bladzijde een close-up van pootafdrukken in de sneeuw, met op de achtergrond diezelfde rode bloemetjes tegen de muur. Dat het boek niet meteen alles prijsgeeft is precies de kracht van het verhaal. De zoektocht van het kind wordt zo tegelijk de zoektocht van de lezer.
 
Dit open einde en de invulling die de lezer zelf moet geven aan de woorden en beelden gedurende het verhaal geven aan dat Sydney Smith de jonge lezer serieus neemt. Klein in een grote stad is een prachtig gelaagd poëtisch prentenboek dat door de onorthodoxe vertelling, het open einde en de grafische prenten, met recht literatuur genoemd mag worden.
 
Sydney Smith: Klein in een grote stad, Querido, Amsterdam 2022, 48 p. : ill. ISBN 9789045127095. Vertaling van Small in the city door Edward van de Vendel. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2024

Alle tijden zijn onzeker

Joke van Leeuwen

Een kat, een man en twee vrouwen

Junichiro Tanizaki

Het mes in het vuur

Ingeborg Arvola

Ik wens mijn huis as

Daria Serenko

Konvooi. Reizen naar een land in oorlog

Tommy Wieringa

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2024

Brand

Anke Kranendonk

Dit boek is vóór de wolf

Bibi Dumon Tak, Barbara Stok (ill.)

Het onvergetelijke verhaal van Reinaert de vos. Een hervertelling op rijm

Maria van Donkelaar & Martine van Rooijen, Wendy Panders (ill.)

Over goden en mensen. De mooiste Griekse mythen herverteld

Daan Remmerts De Vries, Douwe Dijkstra (ill.)

Rock de Pinguïn! Het ultieme pinguïnboek

Joukje Akveld, Kees de Boer

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri