Poëzie
BOEKEN NR. 6, JUNI 2024
Lans Stroeve: Sterkteleer
door Dirk De Geest
Lans Stroeve laat liefhebbers van haar poëzie
steevast lang wachten op nieuw werk, maar dat geduld resulteert telkens weer in
gerijpte, indringende gedichten. Dat is opnieuw het geval met Sterkteleer. In deze bundel vertrekt
Stroeve van een autobiografisch gegeven: een levensbedreigende ziekte, de
medische onderzoekingen en een moeilijke operatie, het trage herstel. Dat feit
vormt, hoe traumatisch het ook op een persoonlijk niveau mag zijn, echter niet
de aanleiding voor navelstaarderij of emotionele uitlaatkleppen. Integendeel,
de dichteres ziet er een soort van beeld in voor de algemene menselijke
kwetsbaarheid, voor de vaststelling dat het menselijk bestaan onderhevig is aan
toevalligheden en bijzonder broos is.
In deze bundel neemt Stroeve
haar toevlucht tot de terminologie en de inzichten uit de sterkteleer, een
discipline in de natuurkunde die onderzoekt hoe materialen zich gedragen bij
toenemende spanning en druk. Daardoor herleidt ze ook het menselijke lichaam
tot een soort van materiële status, wat een soort van tegengewicht vormt voor
de gedachte dat mensen superieure wezens zouden zijn. Die objectiverende blik
is ook dominant in de wetenschap; de tweede afdeling roept de medische wereld
op die zich beroept op technieken en inzichten van het klinische onderzoek maar
het net daarom moeilijk heeft in de patiënt ook een menselijk individu te
onderkennen. Het is een soms ronduit bizarre ervaring om in dat universum te
moeten functioneren.
Stroeve weet die ervaringen als dichter overtuigend vorm te geven, maar
tegelijk is zij zich bij uitstek bewust van de paradoxale situatie van mensen.
Tegenover dat geloof in de wetenschap staat immers de wereld van het bewustzijn
en de interpretatie die allesbehalve samenvalt met de mechanische
wetmatigheden. Daarenboven is de wereld van de literatuur er een van de
verbeelding en de droom. Het wetenschappelijke, haast onmenselijke idioom van
de medische wereld wordt gecounterd door een rijk gamma aan beelden en surreële
motieven. Zo wordt het ik als het ware van binnenuit bedreigd door angsten en
demonen die gepersonifieerd worden en verwijzen naar de onderwereld en de
godsdienst. Poëzie wordt een strategie om anders te gaan kijken, om oog te
krijgen voor wat zich in de wereld rondom aandient, om zintuiglijke prikkels
intenser te ervaren.
Stroeve schrijft een vers dat toegankelijk is maar toch zijn mysterieuze
trekken behoudt. Op die manier schept ze niet alleen een intrigerend universum
van beelden en motieven maar weet ze bij de lezer ook sterke emoties los te
maken, van innige empathie tot beangstigende vervreemding. Dat hier een dichter
aan het woord is die essentiële ervaringen wil overbrengen, is een extra
verdienste. Dit is een bundel die veel aandacht en belangstelling verdient.
Lans Stroeve: Sterkteleer,
De Arbeiderspers, Amsterdam 2024, 62 p. : ill. ISBN 9789029552134. Distributie L&M
Books
deze pagina printen of opslaan