De Amerikaanse
joods-Russische schrijver Henry Roth (1906-1998) werd als baby verkast van het
Centraal-Europese Galicië naar de Verenigde Staten waar hij opgroeide in de
sloppenwijken van de Lower East Side. Begin jaren dertig had hij een bescheiden
succes met de biografisch geïnspireerde bildungsroman Noem het slaap (1934), die vergeten werd
voor het begin jaren zestig een gigantisch verkoopsucces werd. Tien jaar
geleden werd het boek door Time magazine gerekend tot de honderd beste
Engelstalige romans verschenen sinds 1923. Deze vertaling verscheen voor het
eerst in 1996 bij De Bezige Bij en werd dit jaar herdrukt bij Prometheus als
‘een klassieker die generatie na generatie opnieuw wordt ontdekt’.
Centraal staat de jeugd van David Schearl, een joods-Galicische jongen die met
zijn ouders een nieuw bestaan opbouwt in de New Yorkse Lower East Side. Hij
heeft een stevige band met zijn moeder maar kampt met angsten voor zijn
gewelddadige vader en de harde levensomstandigheden in de buurt. Wanneer de zus
van zijn moeder uit Galicië overkomt, stijgen de spanningen met de vaderfiguur,
die mogelijk niet zijn biologische vader is. Davids zoektocht naar zijn
identiteit bevat ook een religieuze component als student Hebreeuws in de
synagoge, die het concept van schuldgevoel sterk aanwakkert. Wanneer hij
vergeving zoekt voor zijn gedwongen rol in de verkrachting van een nichtje,
komt een duister familiegeheim bovendrijven. Uiteindelijk blijken zijn ouders
getrouwd te zijn om de ene zonde met de andere te bedekken. Zijn moeders zonde
van een geheime affaire en zijn vaders rol in de dood van zijn gewelddadige
vader, die door een stier op de horens genomen werd. De roman is opgebouwd uit
vier delen die de verschillende stadia in het leven van het hoofdpersonage
symboliseren: 'De kelder' (angst en verval in de achterbuurten), 'Het
schilderij' (het verleden), 'De gloeiende kool' (het goddelijk licht) en 'De
rail' (de verlossing). Een klassieke ontwikkelingsroman van een angstig kind
dat uitgroeit tot een filosofisch en moreel geïnspireerde man.
Amsterdam
: Prometheus, 2015,
462 p. Oorspr. titel: Call it sleep. ISBN 9789044628326
deze pagina printen of opslaan