Vertaald proza

BOEKEN NR. 7, DECEMBER 2015

John Steinbeck (1902-1968): De druiven van gramschap

door Kris van Zeghbroeck

In zijn postuum gepubliceerde memoires The Other Side of Eden (2001), beschrijft John Steinbeck IV, de tweede zoon van John Steinbeck (1902-1968), hoe het was om op te groeien in een huishouden waar schrijvers en intellectuelen kind aan huis waren. Maar er was ook een schaduwkant, waar ‘alcoholism, bitter divorce, estrangement, and abuse, on the part of both his mother and father’ een belangrijke rol speelden. Steinbecks zoon was zelf enige tijd een sterke drinker voor hij zich liet behandelen. Achteraf heeft Donald Goodwin in Jackson Bensons biografie The True Adventures of John Steinbeck (1984) wel acht ernstige drankproblemen opgespoord, waaronder ‘morning drinking, blackouts, and benders’, wat (met enige reservatie voor het subjectieve basismateriaal en het feit dat de biograaf het onderwerp uit de weg gaat) laat vermoeden dat Steinbeck toch in het rijtje van alcoholi thuishoort.

De Dustbowl trilogy met werken als In Dubious Battle (1936) Of Mice an Men (1939) en The Grapes of Wrath (1939) wordt vaak tot de belangrijkste werken van Steinbeck gerekend. Centraal staan de great depression van de jaren ‘30 (die enkele jaren overlapt met de prohibition), die van heel wat boeren en landarbeiders zwervers maakten op zoek naar werk. De druiven der gramschap is een heruitgave van de vertaling uit 1940, waarmee deze politieke aanklacht tegen het kapitalisme bij ons intussen aan zijn negentiende druk toe is. De drinker van dienst is Uncle John, die zich verantwoordelijk acht voor de neerwaartse spiraal van de pachtersfamilie Joad.

Om op latere leeftijd zijn mannelijkheid en zelfredzaamheid te onderstrepen vertrok Steinbeck met zijn camper Rocinante en zijn poedel Charley op rondreis door Amerika. Reizen met Charley (Travels with Charley (1962) werd pas in 2011 vertaald en is intussen aan zijn negende druk toe. Een succes dat gelinkt kan worden aan Geert Maks Reizen zonder John (2012) dat Steinbecks roadtrip als uitgangspunt neemt voor zijn eigen zoektocht naar Amerika. De kruisbestuiving van het Amerika van de jaren zestig met dat van de 21ste eeuw maakt de lectuur van beide boeken interessant, zolang er rekening mee gehouden wordt dat zowel Steinbeck als Mak hun eigen agenda hebben in het beeld dat ze willen scheppen van de VS. Hoewel alcohol op enkele drankjes na geen noemenswaardige rol speelt in Reizen met Charley, bezit deze klassieker wel een landschappelijke kracht die aanvullend kan werken op het geografische bereik van Olivia Laings alcoholisch geïnspireerde reisverhalen in Het uitstapje naar Echo Spring.

John Steinbeck: De druiven van gramschap, Amsterdam : Veen klassiek 2015, 603 p. Vert. van: The grapes of wrath door Alice Snijder. ISBN 9789025440589
  
John Steinbeck: Reizen met Charley, Olympus 2014, 253 p. Vert. van:Travels with Charley in search of America door Tineke Funhof. ISBN 9789046704639
  
Geert Mak: Reizen zonder John, Amsterdam : Atlas/Contact 2015, 576 p.ISBN 9789045029009


deze pagina printen of opslaan