Vertaald proza

BOEKEN NR. 6, JUNI 2024

Colm Tóibín: Long Island

door Jen de Groeve

‘Die Ier is weer geweest’, verneemt Eilis van haar schoonmoeder, die naast de deur woont. Die Ier heeft een ongezouten boodschap voor Eilis: haar man heeft een kind verwekt bij zijn vrouw en hij zal ‘dat rotjong’ niet dulden in zijn huis. Als het geboren is, komt hij het bij haar op de stoep leggen. Eilis twijfelt er niet aan dat hij het meent. Ze kent dit soort mannen van toen ze nog in Ierland woonde. Zijn vrouw is wellicht ook een Ierse, omdat ze hem zo de baas over haar laat spelen. Elke andere vrouw zou voor zichzelf en haar kind opkomen. Eilis reageert opmerkelijk kalm op deze ontredderende mededeling, maar ze neemt wel een onwrikbaar besluit: die baby komt haar huis niet in.
 
We kennen Eilis Lacey, nu Ellis Fiorello, uit Brooklyn (De Geus 2016), Colm Tóibíns succesroman uit 2009, bekroond met de Costa Book Award en in 2015 met succes verfilmd door John Crowley. In Brooklyn, dat zich in de jaren 1950 afspeelt, emigreert Eilis van Ierland naar de Verenigde Staten en trouwt er met een Italiaanse loodgieter. Nog één keer keert ze terug naar haar thuis in Enniscorthy voor een begrafenis en heeft er een affaire met Jim Farrell. In Long Island zijn we twintig jaar later, Eilis en Tony hebben twee kinderen en wonen dus vlakbij haar al te aanwezige schoonfamilie. Tony werkt samen met zijn broers en elke zondag komt de hele familie steevast samen. Eilis past niet in dat luidruchtige gezelschap.
 
Tony’s moeder is van plan het kind in huis te nemen, hoewel ze dat tegenover Eilis niet toegeeft. Tony laat de beslissing volledig aan zijn moeder over en ook hij zwijgt er in alle talen over tegen zijn vrouw. Eilis voelt zich compleet geïsoleerd en gevangengezet in de situatie, het is een val van leugens en stiltes. Ze beslist met haar kinderen terug te gaan naar Enniscorthy voor de tachtigste verjaardag van haar moeder, maar vooral toch omdat ze moet beslissen hoe de rest van haar leven er zal uitzien. Ze ontmoet er opnieuw Jim Farrell en ze hervatten hun relatie, hoewel Jim en Nancy, vroeger de beste vriendin van Eilis, zich in het geheim verloofd hebben. Jim is echter nooit over de breuk met Eilis heen gekomen en wil haar volgen als ze terugkeert naar Long Island.
 
Het zwijgen over zaken waarvan het gemoed gevuld is, dat is wat pijnlijk aanwezig is in deze bedrieglijk licht aandoende roman. In Eilis Italiaanse familie wordt onophoudend gekletst, maar over de kwestie van de baby wordt het zwijgen toegedaan. Ook in Enniscorthy, waar iedereen toch alles over iedereen weet, gonst het van de geheimen. Het zwijgen zit er ook bij Eilis ingebakken. Als ze Tony openlijk zou zeggen wat er haar op het hart ligt, zou ze hem wellicht kwijtraken en ze weet niet of ze dat wil.
 
Was Eilis op Long Island als Ierse een buitenstaander, in haar voormalige thuisstad is ze dat met haar Amerikaanse stijl opnieuw. De terugkeer beantwoordt niet aan haar verwachtingen. Ze is onzeker over wat haar drijft en kan haar complexe gevoelens niet duiden. Ze weet niet hoe ze haar weg moet vinden in een leven dat verdeeld is over twee werelden. Er is een constante twijfel tussen wat vertrouwd is, maar getekend door gemis, en de hoop op iets beters. Wil ze Tony, besluiteloos en wankelbaar, verlaten voor Jim Farrell, die verstrikt is in leugens en verstard in besluiteloosheid?
 
De gebeurtenissen in Long Island kabbelen gezapig voort. Het gaat, na de confronterende openingsscène, veelal over het banale, dagelijkse doen en laten van gewone mensen. Wat de lezer vasthoudt is de grote finesse waarmee Toínbín rustig, maar indringend en met zachte humor de wervelstorm van warrige gevoelens en onbegrepen beweegredenen aanbrengt. Hij roept, zonder veel omschrijving, voor de lezer datgene op waar zijn personages geen woorden voor vinden. De stiltes, dat is waar het hier vooral om draait, stiltes die onvermogen, twijfel en eenzaamheid herbergen. Prachtig en pijnlijk intens.
 
Colm Toíbín: Long Island, De Geus, Breda 2024, 348 p. ISBN 9789044549911. Vertaling van Long Island door Nadia Ramer. Distributie L&M Books


deze pagina printen of opslaan