Vertaald proza

BOEKEN NR. 3, FEBRUARI 2016

Philip Teir: Familie

door Freek Adriaens

De Zweedstalige minderheid in Finland, amper tweehonderdduizend zielen groot, heeft ons in een ver verleden Sibelius geschonken, en iets recenter schrijfster Tove Jansson, die vooral in Scandinavië onsterfelijk is geworden met haar tekenverhalen over de Moemintrollen. Maar verder lijkt men bij ons wel eens te vergeten dat niet heel Finland Fins spreekt, of in dit geval schrijft, zoals  Philip Teir ons met zijn debuutroman Familie in herinnering brengt. De oorspronkelijke titel van de roman, Vinterkriget (Winteroorlog) verwijst naar de oorlog die Finland met de Sovjetunie uitvocht van einde 1939 tot begin 1940, en suggereert hoe zwaar het donker kan wegen op wie sowieso al met het leven worstelt.  
 
Teir is journalist bij de grootste Zweedstalige krant van Finland, Hufvudstadsbladet, en heeft vroeger wat kortverhalen geschreven. In Familie speelt Max Paul, een zestigjarige professor in de sociologie, de hoofdrol.  Net als Paul zelf lijkt zijn vakgebied zijn beste tijd wel gehad te hebben. Sociologie was razend populair in de jaren zeventig, en Paul zelf heeft zijn pluimen vooral verdiend met een studie over het liefdesleven van de Finnen in de jaren negentig. De bijnaam ‘seksprofessor’ draagt hij sindsdien met enige tegenzin, maar houdt hem wel in het vizier van de media. Enkele weken voor zijn zestigste verjaardag komt hij toevallig een oud-studente tegen, de journaliste Laura, die hem niet alleen weet te overtuigen zich nog eens te laten interviewen, maar ook op zijn verjaardagsfeest opduikt, hem uitnodigt voor etentjes en uiteindelijk heel zijn privéleven in de war brengt. 
 
Max Paul heeft twee dochters, die elk hun eigen verhaal krijgen in de roman. Eva studeert kunst in Londen en raakt daar verstrikt in een nogal destructieve affaire met haar docent. Helen leidt een gezapig kleinburgerbestaan in een plattelandswoning die haar doodbrave man voor haar in elkaar getimmerd heeft. Pauls echtgenote Katriina heeft al langer dan hij het gevoel dat de tijd stilstaat, al ontsnapt ze wel even op een dienstreis naar de Filippijnen. En dan zijn er nog de kleinkinderen met  besognes als loslopende hamsters en een tekort aan fastfood.  
 
Er gebeurt veel en toch weer niets in het debuut van Teir. Zijn vertelstijl davert niet, maar houdt je wel bij de hand. De verschillende personages dragen even veel bij tot een gezellig aan elkaar gepraat geheel waarin je de hele tijd een kantelmoment verwacht, een doorbraak die al die gewone leventjes wat minder gewoon zou maken. Eva wordt bij een bezoek aan haar ouders in Helsinki achternagezeten door een dweperige studiegenoot uit Londen, met wie ze uiteindelijk braafjes in het park gaat wandelen. Katriina belandt in achterbuurten in Manila waar ze in menig ander soort roman op zijn minst een paar kleerscheuren zou oplopen, maar ook dat verhaal loopt slechter af voor een hond die speciaal verzonnen lijkt om de spanningsboog weer wat te verslappen. De verschillende plots maken soms bokkensprongen: de vonken tussen Laura en Max hadden bijvoorbeeld wat meer van het verhaal zelf mogen spatten.  
 
Teir kan schrijven over tijdgenoten en de dingen waarmee we onze levens vullen. Het is geen toeval dat hij Helen aan een citaat van Alice Munro laat denken. Lezers van bij ons zullen zich soms in een roman van Grunberg of Koch wanen in zijn beschrijvingen van feestjes en gezinsvakanties waar de dreiging op de loer ligt. Maar echte dreiging is blijkbaar te grotesk voor het universum van Teir. Familie is zeker geen onaangename leeservaring, maar ook geen die je uit je slaap zal houden.  
 
Amsterdam : Ambo/Anthos 2015, 327 p. Vert. van: Vinterkriget : en äktenskapsroman door Sophie Kuiper. ISBN 9789026331947   

deze pagina printen of opslaan