James McBride (1957) is geboren en getogen in New York. Zijn
moeder, Ruth Jordan, was een dochter van een Joods-Orthodoxe rabbijn die met
zijn gezin vanuit Polen naar het Amerikaanse Zuiden migreerde. Om aan het
seksueel misbruik van haar vader te ontsnappen, vluchtte ze naar New York waar
ze trouwde met een zwarte predikant (Baptist Church) met wie ze acht kinderen
had. James’ vader stierf kort voor zijn geboorte. Zijn moeder hertrouwde en
voegde nog vier kinderen toe aan haar grote gezin dat ze in de armere buurten
van Brooklyn en Queens grootbracht.
Tegenover haar kinderen pretendeerde James’ moeder een licht
gekleurde Afro-Amerikaanse te zijn om stigmatisering te vermijden. Wanneer hij haar
als adolescent uiteindelijk vroeg of hij blank of zwart was, antwoordde ze:
‘You're a human being. Educate yourself or you'll be a nobody.’ Voor McBride
was het succes van hun opvoeding gebaseerd op de Joods-Orthodoxe waarden van
zijn moeder en het christelijke geloof van zijn vader.
In de memoires The
Color of Water : A Black Man's
Tribute to His White Mother (1996, vert. De kleur van water (de titel geeft het antwoord weer van zijn
moeder op de vraag van de jonge McBride of God nu blank of zwart is?)) combineert
McBride de herinneringen van zijn moeder met zijn eigen reflecties. Door te
zoeken naar zijn afkomst werd McBride trots op zijn Joodse roots en ontwikkelde
hij een grotere empathie voor de verscheidenheid van afkomst en geloof binnen
de Amerikaanse smeltpot:
‘The lingering effects of slavery and color consciousness
continue to push us in directions we shouldn’t go […] What I'd like people to
come away with is that we have a lot more in common than we think […] I think
America is integrating itself kicking and screaming. But it's absolutely
essential that we do. We can't survive any other way.’ (Chicago Tribune & Publishers
Weekly)
McBride profileert zich daarna als romanschrijver met Miracle at St. Anna (2002 (verfilmd door
Spike Lee in 2008), Vert. Het wonder van
Santa Anna) en Song Yet Sung
(2008). Enerzijds over een geïsoleerd groepje zwarte Amerikaanse soldaten die
tijdens de Tweede Wereldoorlog in Italië samen met de plaatselijke bevolking bestookt
worden door de Duitsers. En anderzijds over een grote groep slaven die tijdens
de Amerikaanse Burgeroorlog weten te ontsnappen en achtervolgd door
premiejagers zich een weg banen door de moeraswouden van de Everglades naar het
vrije Noorden.
Maar het is uiteindelijk de historische roman The Good Lord Bird (2013, Lieveheersvogel) die hem onsterfelijk
maakt dankzij de bekroning met de National Book Award 2013. Het zwart-ironische
boek speelt zich af kort voor de Amerikaanse Burgeroorlog, waneer de blanke
revolutionair John Brown als een ware Don Quichot een klein leger op de been
brengt om alle zwarte slaven te bevrijden. Een als schelmenroman getint relaas
verteld door de mulat (ex-)slaaf Henry die als ‘weesmeisje’ geadopteerd werd
door John Brown.
James McBride studeerde muziek aan het Oberlin Conservatory
of Music en haalde een MA aan Columbia University. Naast zijn activiteiten als
journalist en schrijver was hij ook actief als saxofonist en componist, en
leidde hij zijn eigen jazz R&B band. In die zin lijkt het minder verassend
dat zijn laatste boek een biografie is van de ‘godfather of soul’ James Brown
(1933-2006). Kill ‘Em an Leave (2016, vert. James Brown : Op zoek naar de
Godfather of Soul) verscheen tien jaar nadat Brown aan een hartfalen overleed.
McBride groeide in Brooklyn op in de buurt van het huis dat James Brown
een tijdje bewoonde in de jaren zestig. Een vaste stek voor McBride en zijn
vrienden om samen te komen in de hoop een glimp van de zanger op te vangen. McBride
interviewde mensen die dicht bij Brown stonden en schets zo een intiem portret
vanuit de zwarte soulcultuur. Door het verhaal van Brown losjes met zijn eigen
verhaal te verbinden brengt McBride met veel soul een persoonlijk getint
verhaal (geen biografie in de strikte zin) dat focust op de sociale dimensie
van Brown ‘tegen de achtergrond van de onrustige Amerikaanse maatschappij: de
spanningen tussen Noord en Zuid, zwart en wit, rijk en arm’.
James McBride: James Brown : Op zoek naar de Godfather of Soul, Xander Amsterdam, 2016, 253 p. ISBN 9789401605564. Vert. van Kill 'Em and Leave door Robert Neugarten. Distr.: L&M Books
deze pagina printen of opslaan