Vertaald proza

BOEKEN NR. 8, SEPTEMBER 2017

Sana Krasikov: The Patriots / Nog een jaar

door Kris van Zeghbroeck

Sana Krasikov (1979) werd geboren in Oekraïne en groeide op in Georgië. Enkele jaren voor de val van de Sovjetunie migreerde ze in 1987 als achtjarige met haar ouders naar de Verenigde Staten, waar ze verder opgroeide in New York. Ze studeerde Amerikaanse literatuur en rechten (Cornell University) en na een korte loopbaan als journaliste en advocate, volgde ze creative writing aan de befaamde Iowa Writers' Workshop. Ze is gehuwd met radiojournalist Gregory Warner en woont met haar twee kinderen in de Hudson Valley (Hastings, New York).

Krasikov schrijft kortverhalen voor magazines als The New Yorker, Atlantic Monthly, Virginia Quarterly, Epoch en Zoetrope. Voor het verhaal ‘Companion’ werd ze bekroond met een O. Henry Award (2007). Het verhaal opent de verhalenbundel One More Year (2008, vert. Nog een jaar) waarvoor ze met de Sami Rohr Prize for Jewish Literature (2009) bekroond werd en geselecteerd werd voor de National Book Foundation's ‘5 under 35’ (2008). Dit jaar verscheen haar debuutroman The Patriots (2017). De Nederlandse vertaling van Marianne Gossije, De terugkeer van Florence, is gepland voor begin 2018 bij uitgeverij De Geus.

Op basis van dit palmares werd Sana Krasikov geselecteerd voor de Granta Best of Young American Novelists 3 (2017), een lijst die om de tien jaar door het magazine Granta wordt opgesteld om jong (jonger dan veertig) en veelbelovend Amerikaans talent in de schijnwerpers te zetten. Krasikov schrijft vooral vanuit een poging om de dingen te begrijpen. Als schrijver herschept ze de wereld zoals ze die denkt te begrijpen en steekt ze veel werk in het achterhalen van wat haar personages beweegt, om inzicht te krijgen in hun ziel.

Als joods-Amerikaanse schrijfster gelooft Krasikov sterk in het belang van de joodse stem: ‘The reality of many Jews is that we continue to migrate. Being Jewish has meant continuous movement from one Diaspora to another. As a culture we’re experienced in thinking about identity, the vulnerability of being on other people’s territory. That outsider perspective has always been part of the Jewish sensibility. […] Many gifted authors who wrote in Yiddish never got to be recognized because so much of their readership and potential readership vanished with the war. Perhaps to be a Jewish writer today is simply to continue the work of hundreds of Jewish writers who grappled with questions that touched Jews and humanity as a whole’. (Forward.com)

In de acht verhalen van Krasikovs verhalenbundel Nog een jaar trachten Oost-Europese migranten een nieuw bestaan op te bouwen in de Verenigde Staten. Zonder green card of werkvergunning zijn ze totaal ontworteld; de terugweg is afgesneden en het te volgen pad is onzeker: ‘They're people stuck between a rock and a hard place. They're struggling. We feel God's presence when we struggle. I don't have an interest in writing about characters who aren't struggling.’ (Sana Krasikov) Tussen hamer en aanbeeld moeten ze zelf gaandeweg een nieuwe identiteit smeden.

Dankzij Krasikovs inzicht in haar figuren, voornamelijk vrouwen die moeite hebben om het hoofd boven water te houden, zijn haar personages levensecht. Ze staan met beide voeten op de grond, maken soms pragmatische keuzes en stellen zich zo vaak kwetsbaar op, maar weigeren zich te laten meezuigen in een neerwaartse spiraal. Ondanks schrijnende toestanden binnen bijvoorbeeld een schijnhuwelijk, is het niet altijd duidelijk wie wie gebruikt. Voortdurende veerkracht maakt dat het oog op een hoopvolle toekomst gericht blijft. Om het tegen wil en dank ‘nog een jaar’ uit te zingen…

Krasikov blijft geboeid door het lot van mensen binnen de socio-economische aardverschuivingen die gepaard gaan met migratie. Met de roman The Patriots werkt ze vergelijkbare thema’s uit op een internationaal-historische schaal, maar met dezelfde morele keuzes en compromissen die mensen moeten maken in hun leven. Hier volgen we drie generaties van een joodse familie en de tegenstrijdige keuzes die de personages als individu moeten maken om hun leven te navigeren tussen Oost en West, tussen Rusland en de Verenigde Staten.

Florence Fein groeit op in Brooklyn tijdens de depressie van de jaren dertig en droomt ervan te ontsnappen aan de verstikkende waarden en beperkingen van haar familie en de Amerikaanse samenleving. Ze aarzelt geen moment als een nieuwe job en een liefdesrelatie haar wegvoeren naar Moskou. Pas jaren later beseft ze dat ze de bruggen achter zich verbrand heeft. Ze staat er alleen voor, losgelaten door haar geboorteland.

Haar zoon Julian, die decennia later naar Moskou reist om een duistere transcontinentale oliedeal op te zetten tussen beide grootmachten, reconstrueert het leven en de identiteit van zijn moeder. Daarmee overspant hij de geschiedenis van de Amerikaanse depressiejaren, over de werkkampen van Stalin, tot de olierijke glitterwereld van het nieuwe Rusland. Door zijn moeder te doorgronden, wordt zijn rol als zoon (verleden) en vader (heden & toekomst) duidelijker. Hij moet zijn zoon Lenny ervan overtuigen om de levensbedreigende snelle winst op de Russische markt los te laten.

Het verhaal van Florence is gebaseerd op dat van Pauline Friedman, de moeder van Krasikovs vriend Timothy: ‘I think his mother’s reverse immigration spoke to me on such a deep level because it suggested a life’s journey totally different from my own. My family had arrived embracing the American dream; Pauline had turned her back on it.’

‘I knew Pauline had worked for Amtorg—the American Trade Mission—in New York. Amtorg midwifed all the big business deals between Soviet factories and American industry. Since the U.S. didn’t officially recognize the Bolsheviks, Amtorg served as a de facto embassy, but also the nerve center for all the spying that happened on American soil. The fact that business, politics, and espionage were all mixed up in its carpeted halls made Amtorg endlessly fascinating to me. Under the cover of all this official opprobrium, our countries were forming these intricate alliances. Talk about history catching up to the present!’

‘Timothy sent me his mother’s interrogation files from the Lubyanka, Moscow’s political prison. The way her whole life was put on trial in those documents was both engrossing and heartbreaking. I used the documents as a kind of roadmap, but I also diverged from them because Pauline’s life was more unbelievable and dramatic than anything I could put into a book. Were I to include it all, the novel would have been twice as long.’ (jewishbookcouncil.org)

Sana Krasikovs research moet immens geweest zijn om haar roman met een rijke context te stofferen voor de met elkaar verweefde verhalen. Naar eigen zeggen, zoekt ze altijd naar de details die niet lijken te kloppen, omdat die doorgaans de kern van waarheid bevatten. Ze tracht de prominent aanwezige geschiedenis te integreren in een kaleidoscopische beeldvorming, zodat de lezer ze als vanzelfsprekend aanvaardt. Zo geeft Krasikov vorm aan een ambitieus en baanbrekend boek dat de sterke verwevenheid van het verhaal van de Russische joden en dat van de Amerikaanse joden binnen de de twingste eeuw in de verf zet.

Sana Krasikov: The Patriots, Granta London, 2017, 542 p. ISBN 9781783781812.
Sana Krasikov: Nog een jaar, De Geus Breda, 2010, 255 p. ISBN 9789044514926. Vertaling van One More Year door Regina Willemse. Distributie: L&M Books


deze pagina printen of opslaan