Misdaad
BOEKEN NR. 8, SEPTEMBER 2017
Chanette Paul: Offerlam
door Jooris van Hulle
Offerande vormt samen met het in 2015 verschenen Offerlam een tweeluik. In een ingenieus
opgebouwd geheel neemt Chanette Paul de lezer mee op een verdere ontrafeling
van het verhaalmotief dat in de eerste roman al uitvoerig aan bod kwam. Voor
hoofdfiguur Cassandra (‘Cas’) Colijn is het feit dat zij de ‘nkizi’-beeldjes
weer in handen krijgt, de aanzet tot een reeks onverkwikkelijke gebeurtenissen
waarbij moord en geweldplegingen niet te vermijden lijken.
Nadrukkelijker dan in Offerlam
wordt thans gefocust op Cas’ dochter Lilah. Binnen de ingewikkelde
familieverhoudingen – de vraag naar het ‘wie is wie’ blijft hier door de hele
roman meespelen – neemt zij een centrale plaats in binnen de opzet die Chanette
Paul voor ogen heeft, namelijk de zoektocht naar identiteit. ‘Multiraciaal
noemt Lilahn zichzelf, maar qua kleur is ze zwart. Qua bloed is ze een
kleurlinge. Qua opvoeding blank.’
Hoe Lilah dan zelf,
onder meer door haar relatie met een zekere Aubrey, betrokken raakt bij de
politieke strijd die vertakkingen heeft tot in Congo, vormt hierbij een
belangrijk verhaalmotief. Een aantal Congolezen is immers opzoek naar de partij
diamanten die verstopt is in de nkizi-beeldjes om zo de beweging te financieren
die Congo weer aan de Congolezen wil geven: hun programma staat, als een vorm
van definitief beëindigen van de kolonisatietijd, in het teken van de
‘reafricanisation’ en de ‘dewhitenisation’.
Parallel hieraan brengt Paul de betrachtingen in kaart van
Henk, de ex van Cas: hij is nooit losgekomen van de rassenvooroordelen die
Zuid-Afrika in de greep van de apartheid vastzetten en droomt ervan, naar het
voorbeeld van Orania, een exclusief blanke leefgemeenschap te stichten. Het is,
gekoppeld aan de vertakking naar Congo, een thematiek die vlijmscherp wordt
aangereikt en zich vasthaakt in het gemoed van de lezer.
Het is en blijft de grote verdienste van Chanette Paul dat
zij die nergens als een betoog laat overkomen. De aandacht die zij besteedt aan
de spanningselementen – op zeker moment wordt Lilah ontvoerd en in Vlaanderen,
meer bepaald in Lillo, gevangen gehouden – zet ten volle het thrillerelement in
het licht. Dat ook Luc De Reu, prof geschiedenis in Gent en stiefbroer van Cas,
hier weer zijn opwachting maakt, stelt Chanette Paul in de gelegenheid de Vlaamse
kant van haar verhaal over Afrika en de daar onderhuids sluimerende
psychologische en emotionele lijnen verder te ontwikkelen. Offerande is een waardevol en bijzonder lezenswaardig paneel van
het ‘Offer’-diptiek.
Chanette Paul: Offerlam, Lannoo, Tielt 2017, 510 p. ISBN 9789401442268.
Vertaling van Offerande uit het Afrikaans door Elke Van den Bergh
deze pagina printen of opslaan