Nederlands proza
BOEKEN NR. 6, JUNI 2018
Walter van den Broeck: Een lichtgevoelige jongen
door Jooris Van Hulle
22 juni 1953: een
broeierig hete dag, geen school, want de onderwijzers houden die dag een
conferentie over de nieuwe spelling die op til staat. In Olen, meer precies
Overdevaart op de wijk Klein Korea, worden militaire manoeuvres gehouden die
onze soldaten moeten voorbereiden op hun strijd tegen de communisten. Voor de
twaalfjarige Valentijn, de vertellende ikfiguur, die in de Cité woont en daarom
juist wat neerbuigend neerkijkt op de 'boerenkloten' van Overdevaart, kondigt
de dag zich aan als een avontuur zonder weerga. Gewapend met zijn 'kodak' gaat
hij met een aantal kameraadjes het verloop van de manoeuvres volgen, maar
belangrijker nog is dat hij daar ook Martha zal ontmoeten, het meisje op wie
hij hopeloos verliefd wordt.
Een lichtgevoelige jongen is een roman
uit 2001, nu in herdruk verschenen. Walter van den Broeck vertelt het verhaal van die ene dag in
een wervelend relaas van elkaar snel opvolgende anekdotes. Wat op het eerste
gezicht een amusant verhaal lijkt over kwajongens in het Vlaanderen van begin
de jaren '50, krijgt gaandeweg de allures van een tragische confrontatie met de
wereld van de volwassenen. De ietwat wijsneuzige Valentijn komt tot het besef
dat hij tussen de mensen van Overdevaart eigenlijk niets betekent. Als hij op
een wel heel brutale manier geconfronteerd wordt met de (seksuele) wreedheden
van de volwassenen en, nadat hij haar bedrog heeft ontdekt, ook nog de dood van
Martha moet meemaken, blijft alleen nog dit verlangen over: ‘De wereld moest nu
maar eens even ophouden met zich door mij te laten ontdekken’, want: ‘achter
het zichtbare alles steekt een verdoken alles dat niemand ziet maar dat wreed
is en zonder medelijden de wereld bestuurt.’
Iets te nadrukkelijk komt Van
den Broeck hier aan het slot van de roman zelf aan het woord in een vorm van
verantwoording van zijn schrijverschap:
‘Iemand moest toch op de wacht staan en voor al die
nietsvermoedende mensen de wereld bij elkaar blijven liegen, zodat ze
ongestoord konden slapen en morgen weer opgewekt aan de slag konden.’ Meteen
ook maakt hij de cirkel rond, die was aangezet in de opdracht die aan de roman
voorafgaat en waarin Van den Broeck zich in de traditie plaatst van de Vlaamse
literatuur van Buysse tot Claus en meteen zijn schrijven duidt: ‘Echte en
fictieve gebeurtenissen zal ik bij elkaar verzinnen zoals jullie het mij hebben
voorgedaan.’ Op die manier ook sluit Een lichtgevoelige jongen, binnen
het kader van een ogenschijnlijk pretentieloos jongensverhaal, naadloos aan bij
de typische Van den Broeck-thematiek, die de relatie tussen 'zijn' en 'schijn',
tussen werkelijkheid en fictie verkent.
Walter
van den Broeck:
Een lichtgevoelige jongen, Polis, Antwerpen 2018, 236 p. ISBN 9789463103350.
Distributie Pelckmans Uitgevers
deze pagina printen of opslaan