Vertaald proza
BOEKEN NR. 6, JUNI 2019
Tayari Jones: Een ongewoon huwelijk
door Jen de Groeve
Celestial en Roy zijn een
jong en beloftevol Afro-Amerikaans koppel. Roy, geboren in Eloe, Louisiana, is
van eenvoudige komaf, is afgestudeerd gesteund door hulpprogramma’s en nu op
weg om het helemaal op eigen kracht te gaan maken. Celestial is een ‘vrouw met
de volmaakte balans’. Ze heeft een universitaire graad en is een geslaagde
kunstenares. Maar in de Verenigde Staten is geïnstitutionaliseerd racisme vandaag
nog altijd een feit en ook al kom je uit een goed nest en ben je vol potentieel
om te slagen in het leven, dan nog is de kans dat je huidskleur je parten gaat
spelen, zeer reëel.
Ze zijn net een jaar getrouwd en verwachten hun eerste kind als Roy
opgepakt wordt en veroordeeld voor verkrachting. Het is zonneklaar dat hij
onschuldig is, maar er wacht hem wel 12 jaar hechtenis. Terwijl Celestials oom
advocaat tegen Roys veroordeling in beroep gaat, schrijven ze elkaar brieven.
Liefdesbrieven, al is de toon soms hard en tracht Roy krampachtig een claim te
leggen op Celestial en hun leven zoals het eens was. Met flink wat begrijpelijk
sentiment, maar ook veel zelfvergoelijking: ‘Alles wat ik doe is een liefdesbrief
aan jou.’ – ook zijn escapades, dus. Celestial intussen denkt na hoe ze verder
wil. Roy is onschuldig veroordeeld, maar zij is dat ook. Ze besluit om haar
zwangerschap af te breken en te scheiden. Intussen heeft ze een relatie met
Andre, een vriend van de familie.
Wanneer Roys advocaat
er na vijf jaar in slaagt de veroordeling nietig te laten verklaren wegens
‘ernstige procedurele fouten en wangedrag’, keert Roy naar huis terug in de
overtuiging dat wat gebeurd is, ongedaan kan worden gemaakt. Het eerste deel
van de roman is geschreven vanuit Roys perspectief, nu krijgen Roy, Celestial
en Andre afwisselend het woord. Waar de roman zich de eerste honderd bladzijden
soms een beetje voortsleept, is in wat volgt de complexe emotionele verwerking
van het onrecht dat deze mensen is aangedaan, behoorlijk pittig. Elk van de
personages ervaart het anders en ze doen hun best de individuele impact af te wegen
tegen wat het bij de ander teweeg brengt. Bij Roy barsten verdriet, woede en
wanhoop los, Celestial worstelt met haar wens om haar leven niet door Roy’s
beproeving te laten bepalen. Je wordt als lezer heen en weer geslingerd tussen twijfel,
sympathie en begrip voor allen.
Racisme is niet
zozeer onderwerp, dan wel de achtergrond van deze roman. Jones ontrafelt met grote
precisie de stille verwoesting van zwarte levens in een samenleving die ten
gronde doorweven is van racisme. Ze maakt een triest statement met wat Celestial
in een van haar brieven aan Roy schrijft:
‘Tot nu toe dacht ik dat ik wist
wat wel en wat niet mogelijk was. Misschien is dat de ware betekenis van
onschuld, dat je je geen enkele voorstelling kunt maken van pijn en verdriet in
de toekomst.’
Waar
dit boek in het Nederlands Een ongewoon
huwelijk heet, is de oorspronkelijke titel An American marriage – niets ongewoons hier, het kan iedereen die
zwart is in de Verenigde Staten overkomen. An
American marriage stond op de longlist van de National
Book Award 2018 en de shortlist van de Women's Prize for Fiction 2019.
Tayari Jones: Een ongewoon huwelijk, HarperCollins,
Amsterdam 2018, 350 p. ISBN 9789402730005. Vertaling van An American marriage
door Elvira Veenings. Distributie Agora Books
deze pagina printen of opslaan