Vertaald proza

BOEKEN NR. 3, MAART 2019

Andrés Barba: Republiek van licht

door Jan Baes

'Het kleinstedelijk leven lijkt zo gereglementeerd en voorspelbaar als een metronoom en soms is het net zo ondenkbaar dat je je lot kunt ontlopen als dat de zon in het westen opkomt. Maar dat is precies wat er af en toe gebeurt: de zon komt in het westen op.'
 
We zijn in San Christóbal, een armmoedig stadje geklemd tussen de op die plaats vier kilometer brede rivier de Ēré en het regenwoud. We horen het verhaal van een ambtenaar die, 22 jaar voordien, een sociaal integratieproject kwam opstarten voor de drieduizend leden tellende inheemse Neê-gemeenschap. Wat volgt, is het verslag van een schokkende gebeurtenis die kort na zijn aankomst in april 1993 het leven in het stadje volkomen overhoop zou halen.
 
Een kroniek die begint met het plotse verschijnen van een groep hongerige kinderen, allen tussen de negen en de dertien jaar oud. Niemand kent ze, ze spreken een onbegrijpelijke taal en ontregelen, in kleine, wisselende groepjes, het dagelijkse leven door diefstal van voedsel, overvallen op vrouwen met boodschappentassen en in het algemeen door zich volkomen af te zonderen, zonder dat er op het oog sprake is van bendevorming of zelfs maar van een leidende figuur.
 
Waar komen ze vandaan? Waar slapen ze? In het oerwoud!? Ze zijn met tweeëndertig en het is onder die benaming: 'de 32', dat ze het stadje in een psychologische wurggreep vatten, wat tot een dramatische ontknoping zal leiden. Wat we meemaken, is een kroniek van een aangekondigde dood.
 
De klok begint te tikken als een agent op 3 november 1994 door zijn collega per ongeluk wordt neergeschoten tijdens een worsteling met enkele kinderen die ze wilden oppakken. Maar de doodsklok luidt pas echt als enkele weken later, op 7 januari 1995, de overval op het Dakota-warenhuis plaatsvindt. Een van de kinderen, betrapt bij het stelen van een blikje frisdrank, wordt door een bewaker brutaal in mekaar geslagen, waarop, als telepathisch opgeroepen, alle 32 kinderen voor het warenhuis opdagen, er binnendringen, de boel kort en klein slaan, drie mensen zwaar verwonden en twee anderen doden. Dat alles op amper een kwartier tijd, tussen 15u02 en 15u17, zoals blijkt uit de beelden op de bewakingscamera's.
 
Een crisisteam van de gemeente, waaronder de verteller, besluit tot een klopjacht in de jungle. Maar dat blijkt makkelijker gezegd dan gedaan. 'De 32' blijven onvindbaar, ook na wekenlang uitkammen van de wijde omgeving. Het ongenoegen van de bevolking stijgt zienderogen en, opgejaagd door persartikelen, fotoreportages, televisie-interviews en getuigenverklaringen, maar vooral ook door de geruchtenmolen, doen allerlei veronderstellingen, de kwalijkste eerst, de ronde.
 
Want, als deze roman er in slaagt de spanning vakkundig op te bouwen, dan ligt zijn werkelijke kracht in de beschrijving van de massahysterie die zich als een epidemie onder de bevolking verspreidt en zelfs de verteller in zijn greep krijgt. Vooral wanneer deze bij zijn aangenomen dochter een plotse verwijdering opmerkt die ook bij andere kinderen in het dorp ten overstaan van de volwassenen blijkt op te treden. Alsof de onschuld die 'de 32' ontnomen werd, nu ze als misdadigers worden vervolgd, de onschuld van alle kinderen heeft aangetast en meteen ook het probleem van hun autonomie duidelijk heeft maakt.

'In ruil voor liefde moeten kinderen de mythe van hun onschuld in stand houden', staat er geschreven. Hun onschuld en hun afhankelijkheidspositie. Maar wat als dat, door de omstandigheden en een gebrek aan liefde, dreigt te verdwijnen? De Libanese wijsgeer Kahlil Gibran zei immers al dat 'je kinderen je kinderen niet zijn. Ze zijn de zonen en de dochters van 's levens hunkering naar zichzelf'.

Republiek van licht is een ongemakkelijke en confronterende roman, die de soms vreemde verhouding tussen volwassenen (die toch ook jong zijn geweest) en kinderen als thema heeft. Een verhaal dat doet denken aan de kinderen die tijdens de revolutiejaren in Rusland in groepen rondzwierven op zoek naar eten, zoals onder meer werd geboekstaafd door Victor Alexandrov in Adder onder de adders. Mijn jeugd tijdens de Russische revolutie (De Arbeiderspers 1981).
 
Andrés Barba: Republiek van licht, De Bezige Bij, Amsterdam, 2019, Vertaling van República luminosa door Irene van de Mheen, ISBN 9789403132006. Distributie Standaard Uitgeverij

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri