Vertaald proza
BOEKEN NR. 7, JULI 2019
Giacomo Verri: Partizaan Winter
door Inge Lanslots
Alles vertrekt vanuit 25 juli 1943, zo beweert Giacomo Verri (1978, Borgosesia)
in de documentaire Partigiano Inverno,
die verwijst naar de gelijknamige roman die in Italië in 2012 verscheen. Op 25
juli 1943 viel immers Mussolini’s regering en de bevolking hoopte zich te
kunnen losweken van het fascistische juk, een bevrijding die uiteindelijk nog
zo’n twee jaar op zich zou laten wachten. Ook in Partizaan Winter (2019) zal die bevrijding toekomstmuziek blijven.
De roman focust echter op het belang van het verzet op zijn
geboortedorp en -streek in Piëmont – in Noord-Italië voerden verschillende verzetsgroepen
een verbeten strijd tegen de nazi-fascisten. Verri verhaalt, of beter verdicht,
hoe de geschiedenis van het verzet in Borgosesia een dieptepunt kende wanneer
het beruchte fascistische Tagliamento-legioen tien inwoners laat fusilleren en
anderen foltert als wraak op de moord op twee van hun kameraden. Wie dit
overleefde, wilde er vaak niet over vertellen. Vandaar dat Verri zich voor zijn
vertelling baseerde op de verhalen van anderen, maar ook op romans en essays,
van bijvoorbeeld Beppe Fenoglio. In ‘Woorden
achteraf’ bekent Verri eerlijk dat hij de geschiedenis niet helemaal
waarheidsgetrouw brengt en dat zijn Partizaan
Winter een boek dat in de jaren vijftig werd aangekondigd maar nooit
geschreven werd, in zekere zin vervangt.
In de documentaire gaat hij
verder in op de genese van de roman die hij met vier personages opbouwt. Zo
neemt oud-leraar Italo Trabucco vanop een afstand de feiten waar. Hij weet niet
goed welke positie hij op zijn leeftijd nog kan innemen en lijkt tussen de
bedrijven door nog meer te worstelen met de natuur die hem omringt. De student
Jacopo Preti heeft dan weer zijn studies opgegeven om als verzetsstrijder de
oorlog te verkorten. Preti lijkt erg onzeker over de toekomst en stelt zich de
vraag of hij na de oorlog een normaal (gezins)leven zal kunnen uitbouwen.
Umberto Dedali is nog maar tien en zou graag als ‘Partizaan Winter’ in de
voetsporen treden van Petri, maar, net zoals Pin in Italo Calvino’s Het pad van de spinnennesten (2010)
wordt hij te jong bevonden.
Naast deze
sleutelfiguren is de taal het vierde personage, eentje dat langzaam evolueert
en dat vertaalster Lilian Lotichius, tevens de documentairemaakster, heel wat
kopbrekens bezorgde. In overleg met de auteur, haar broer en gevestigd
vertaalster Linda Pennings slaagde Lotichius erin Verri’s steeds meer
expressionistische taalgebruik om te zetten, net zoals de vele neologismen en
streektalige elementen. Verri’s evoluerende taal personifieert gaandeweg het
kwaad dat zich steeds meer agressief en perfide manifesteert in Borgosesia en
dat culmineert in de executie.
Partizaan Winter
is samen met Verri’s bundel Racconti
partigiani (2015, ‘Verzetsverhalen’) een ode aan de partizanen die streden
tegen dat kwaad.
Giacomo Verri: Partizaan Winter, IJzer,
Utrecht 2019, 252 p. Vertaling van Partigiano Inverno door
Lilian Lotichius. ISBN 9789086841776. Distributie EPO
deze pagina printen of opslaan