Vertaald proza

BOEKEN NR. 8, SEPTEMBER 2019

Roberto Saviano: Wrede kus

door Inge Lanslots

In 2017, bij de oorspronkelijke publicatie van Wrede kus, Roberto Saviano’s vervolg op De kinderen in de sleepnetten, was de verfilming van beide romans zo goed als afgerond. Die adaptatie mag de lezer niet verbazen. Saviano (1979) had al meegewerkt aan de televisiebewerking van zijn debuut, Gomorra (2008), zijn ‘onderzoeksroman’ over hoe de lokale misdaadorganisatie zijn geboortestad in haar greep houdt en langzaam ten gronde richt. Bovendien kenmerken beide recente romans zich door hun filmische stijl en plastische taal, al is de eerste vertelling wat beheerster dan de tweede. In Wrede kus leest de taal echter nog steeds als een verbasterde versie van het Napolitaanse dialect dat Saviano en vertaler Jan van der Haar op eigengereide wijze brengen. Zoals de auteur verduidelijkt in een toelichting bij de tekst, manipuleerde hij het klassieke dialect om ‘de luisterwerkelijkheid in de weergave van het gesproken woord te modelleren, te filteren, als handlanger van de personages’.
 
Nicolas, de Maradja, die in De kinderen in de sleepnetten zijn ‘paranza’ uitbouwde, moet zich in De wrede kus handhaven als leider van die Kindercamorra-bende. Hiervoor sluit hij noodgedwongen allianties met andere bendes die eigenlijk niets liever dan zijn drughandel in de Forcella-wijk zouden willen overnemen. En ook een aantal van zijn eigen bendeleden zouden hem liever beconcurreren met hun eigen ‘paranza’. Andere bendeleden dragen dan weer geheimen met zich mee of worden door de concurrentie geëlimineerd.
 
In dat klimaat waar bedrog, verraad, afpersing en wraak – Nicolas moet de dood van zijn broer Cristian, waarmee De kinderen in de sleepnetten afsloot, nog wreken –, staren velen zich blind op de onmiddellijke rijkdom en genot, terwijl ze eigenlijk geluk zouden moeten nastreven. Nicolas, die vader zal worden van een dochter vernoemd naar zijn overleden broer, weet niet hoe van dat vaderschap te genieten. Net zoals bij de andere bendeleden draait het bij Nicolas om status en symbolen. Als bendeleider heb je best een dodelijke hond en, beter nog, een wild dier, zoals de tijger die op de cover van de Italiaanse editie prijkt, waarmee je te allen tijde kan uitpakken. Het verklaart ook waarom heel wat bendeleden een dier als bijnaam kiezen. Saviano inspireerde zich hiervoor aan de levensstijl van echte criminelen: ‘personen en feiten uit dit verhaalzijn denkbeeldig, authentiek is echter de maatschappelijke realiteit van het milieu die ze voortbrengt’.

In Wrede kus, maar ook in de vele presentaties tijdens zijn boektour, lanceert Saviano in zijn typische, wat drammerige stijl de oproep om kinderen, die in de Napolitaanse cultuur ongenaakbaar zijn, een echte kindertijd te geven. Kinderen hoeven niet te focussen op status, maar moeten opgroeien met het idee dat falen deel uitmaakt van het leven. Een zoektocht naar geluk kan alleen met imperfectie en onthaasting als je metgezel. Zodra je dat kan realiseren, kan de cyclus van geweld en corruptie doorbroken worden. Alleen dan hebben de Maradja’s en hun dochters van de wereld een kans. Tot dan geeft de ene generatie de camorra-traditie door aan de andere, net zoals een wrede kus.
 
‘Wrede kussen zijn niet in te delen. Ze kunnen zwijgen bezegelen, beloften doen, met veroordelingen komen of vrijspraak bezorgen. Er zijn wrede kussen die het tandvlees verroeren, andere die bijna de keel in gaan. Toch nemen wrede kussen altijd alle mogelijke ruimte in, ze gebruiken de mond als toegang. De mond is enkel de in te duiken put, om te ontdekken of er een ziel is, of er meer is voor het lichaam of niet – een wrede kus is er om die onoverkomelijke afgrond te peilen of om een diepte tegen te komen. De doffe, donkere, verschuilende diepte. […]
Wrede kussen komen niet van goed of kwaad. Ze bestaan, net als allianties. En ze laten altijd een smaak van bloed achter.’
 
Roberto Saviano: Wrede kus, De Bezige Bij Amsterdam 2019, 426 p. ISBN 9789403164809. Vertaling van Bacio feroce door Jan van der Haar. Distributie Standaard Uitgeverij

deze pagina printen of opslaan