Booker Prize Shortlist 2019

BOEKEN NR. 9, OKTOBER 2019

Salman Rushdie: Quichotte / Quichot

door Kris van Zeghbroeck

De Indiaas-Brits-Amerikaanse auteur Salman Rushdie kent een geografisch traject dat hem van Brits-India naar Groot-Brittannië en uiteindelijk naar de Verenigde Staten bracht, waar hij zich in het nieuwe millennium in New York gevestigd heeft. Ondanks de dubbele Brits-Amerikaanse nationaliteit, profileert hij zich in een interview (Los Angeles Times, 14.09.2017) als een Amerikaans schrijver, gedreven door de behoefte om deel te nemen aan het Amerikaanse verkiezingsproces.

In principe kan hij sinds enkele jaren aan beide zijden van de Atlantische Oceaan meedingen voor literaire prijzen. De Booker Prize Shortlist 2019 met Quichotte (2019, Quichot) is zijn recentste wapenfeit. Hij won die prijs al in 1981 met Midnight's Children, waarmee hij ook de overkoepelende winnaar werd voor het 25- ('Booker of Bookers') en 40-jarige jubileum ('Best of the Booker'). Hij werd bewust niet opgenomen in de symbolische keuze van het 50-jarige jubileum ('Golden Booker'). Die eer ging naar Michael Ondaatjes The English Patient (Booker Prize 1992).

In Quichotte vindt Sam DuChamp, een schrijver van middelmatige spionageromans, inspiratie in de klassieke oerroman Don Quijote de la Mancha (De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha) van Miguel de Cervantes Saavedra (1547-1616). Hij voert het personage Quichotte ten tonele, een gepensioneerde handelsreiziger van Indiase herkomst die valt voor de Amerikaanse reality star Salma R., die haar carrière begon in Bollywood. Migratie, identiteit en ontworteling blijven een onderdeel van Rushdies postkoloniaal palet.



Honoré Daumier: Don Quijote en het dode muildier (fragment)

Samen met zijn denkbeeldige zoon Sancho begint Quichot aan een roadtrip doorheen de Verenigde Staten van Trump, op zoek naar Salma om persoonlijk zijn liefde te betuigen. Tussendoor ventileert schrijver DuChamp, die kampt met een midlifecrisis, zijn problemen. Een postmoderne constructie in drie delen en eenentwintig hoofdstukken, die telkens in een inleidende zin de inhoud van het hoofdstuk kenbaar maken.

In deze satire, geworteld in de traditie van de picareske roman, viseert Rushdie het morele verval van de Verenigde Staten, waar alternatieve feiten en waarheden het onderscheid tussen feiten en fictie bemoeilijken. Realisme kan de doorgedraaide wereld niet langer beschrijven: we moeten nu gebruikmaken van surrealisme en absurdisme om de werkelijkheid accuraat te vatten. De tol van de Trumpiaanse 'Fake News'-maatschappij.

Rushdie vermengt magisch-realisme, 16de-eeuwse romanconventies en metafictie-elementen in een eenentwintigste-eeuwse 'post-roman'. Rushdie lamenteert over het vernietigende effect van de geestdodende junkcultuur, maar heeft er zelf uiteindelijk geen remedie voor. Een roman die letterlijk smeekt om te worden gedissecteerd door academische critici.

Wat overblijft is een vrij nihilistisch wereldbeeld, of zoals een van de personages het stelt: 'Life had become a series of vanishing photographs, posted every day, gone the next. One had no story any more. Character, narrative, history, were all dead. Only the flat caricature of the instant remained, and that was what one was judged by'.

Salman Rushdie: Quichotte, Jonathan Cape London, 2019, 390 p. ISBN 9781787331921. Distributie Penguin RandomHouse Benelux 

Salman Rushdie: Quichot, Atlas/Contact, Amsterdam, 2019, 467 p. ISBN 9789025458355. Vertaling van Quichotte door Martine Vosmaer en Karina van Santen. Distributie VBK België





deze pagina printen of opslaan