Vertaald proza

BOEKEN NR. 9, NOVEMBER 2021

Thomas Bernhard: Watten. Een nalatenschap

door Carl De Strycker

De titel van deze korte vertelling van Thomas Bernhard uit 1969 wordt op de achterflap van de vertaling verklaard: ‘WATTEN (het; g.mv.) uit Beieren of Tirol stammend kaartspel voor twee tot vier spelers’. Het is het spel dat de verteller van dit verhaal, een arts die een beroepsverbod gekregen heeft wegens vermeend misbruik van verdovende middelen, niet meer wil meespelen. Nadat zijn praktijk gesloten werd, had hij houvast gevonden in het spelletje waarvoor hij wekelijks een aantal keren samenkwam met een leraar, een voerman en Siller, die in de papierfabriek werkte. Wanneer die laatste in het bos verloren loopt en zelfmoord pleegt door zich aan een boom te verhangen, staakt de dokter zijn bezoek aan de kaartersclub ondanks het aandringen van de voerman om opnieuw mee te doen. Hij trekt zich terug in zijn barak waar het binnen een totale chaos is, en hij vereenzaamt volledig. 

Dat alles is ingebed in een raamvertelling waarin de dokter duidelijk maakt dat hij het vermogen dat hij vergaard heeft met de verkoop van het kasteel waarvan hij afkomstig is, schenkt aan een goed doel – vandaar de ondertitel: Een nalatenschap. In de brief die hij schrijft, wordt langzaam en in fragmenten iets duidelijk van het wat er gebeurd is in het verleden: omdat hij zo rijk was, behandelde hij zijn veelal armlastige patiënten gratis, wat bij zijn collega’s ergernis opwekte. Zij hebben hem dan aangegeven nadat ze hem met een buisje morfine en trillende handen in een kroeg gezien hadden, en er zo voor gezorgd dat hij uit zijn ambt ontzet werd.
 
Watten is het verhaal van een dubbele zelfmoord: die van Siller plots en als gevolg van een persoonlijke crisis (het verloren lopen in het woud is een beeld voor een psychose); die van de verteller langzaam en sluipend door wat de anderen hem hebben aangedaan. Geconfronteerd met de suïcide van zijn vriend besluit de verteller eigenlijk ook afscheid te nemen van het leven door zich af te zonderen van sociaal contact en op die manier even goed te verdwijnen. Dat verantwoordt hij aan de hand van zijn bedenkingen bij de weigering nog langer te komen ‘watten’, waarmee het kaartspel een metafoor wordt voor het leven. De brief daarover is wat hij uiteindelijk achterlaat, waardoor de ondertitel ook een extra betekenis krijgt.
 
Dat alles wordt gepresenteerd in de typische stijl van Bernhard: in een grote gulp tekst met veel herhalingen die licht gevarieerd worden. Dat zorgt voor een muzikaal effect, maar onderstreept vooral de obsessieve, razende gedachten van de verteller. Daarmee is Watten een kleine, maar karakteristieke Bernhard die nu dankzij Ria van Hengel en uitgeverij Vleugels voor het eerst beschikbaar is in het Nederlands.
 
Thomas Bernhard: Watten. Een nalatenschap, Vleugels, Bleiswijk 2021, 64 p. ISBN 9789493186439. Vertaling van Watten. Ein Nachlass door Ria van Hengel


deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri