Nederlands proza

BOEKEN NR. 4, APRIL 2024

Marieke de Maré: Ik ga naar de schapen

door Marlies van Breda

Don’t judge a book by its cover. Een mooi gezegde, maar uitgevers weten dat het boekomslag een belangrijke rol speelt bij de keuze van de lezer. Een fraai gestileerd omslag zorgt ervoor dat het boek opvalt. Ik ga naar de schapen, de tweede roman van Marieke de Maré, heeft een stijlvol en uitgebalanceerd voorplat dat samen met de intrigerende titel nieuwsgierig maakt naar de inhoud.    
Ik ga naar de schapen speelt zich af aan de rand van een klein dorp, waar de oude schapenstal in het midden van een uitgestrekt weiland een toevluchtsoord is voor de hoofdpersonages: het echtpaar Andrej en Simone, hun dochter Tove en hun beste vriend Rocco. De stal die door Simones vader gebouwd was, maar na zijn dood in verval raakte, werd door Andrej zorgvuldig gerestaureerd nadat hij en Simone naar haar ouderlijk huis waren verhuisd.  
 
Nadat hij zijn studie biologie voltooid had, vond Andrej werk in de grote stad. De eerste keer dat zijn ouders bij hem op bezoek zouden komen, kregen zij een auto-ongeluk en stierven. Na deze traumatische ervaring keerde Andrej terug naar het dorp, waar hij lange wandelingen maakte en troost zocht bij de schapen. Hij meed mensen, totdat Simone – ook een buitenbeentje – hem op een dag aansprak. Van lieverlee groeiden zij naar elkaar toe, gingen samenwonen en leefden ‘een leven dat gewoon goed leek’. Vooral toen een paar jaar later hun dochter Tove geboren werd.
 
Simone lijdt aan osteogenesis imperfecta, een aangeboren botafwijking. Daarom wandelt zij iedere dag naar het aangrenzende dorp. Eens per week bezoekt zij haar demente moeder Siti in het verpleeghuis, maar verder speelt haar leven zich af in het dorp: ze maakt het huis schoon, ontdoet de tuin en het pad rondom de kerk van krioelende insecten en probeert op maandagavond lastige (wiskundige) raadsels op te lossen met Andrej en Rocco, die als begrafenisondernemer altijd de juiste bloemen voor een uitvaart weet te kiezen. Dit zal hij ook doen voor de moeder van Simone die aan het einde van het verhaal sterft.
 
Voor het oplossen van het ‘moeilijkste raadsel ter wereld’ zoeken Andrej en Simone houvast in hun gedachten en herinneringen. Zij zijn beiden getraumatiseerd, maar zwijgen over hun gevoelens. Als hun dochter Tove, die beeldhouwster is, hen wil portretteren, zeggen zij toe. Toch hebben zij hun bedenkingen, want ook Tove heeft moeite met het leven: zij verminkt haar beelden, zodat het ‘sociale buitenbeentjes […] met een diep trauma’ lijken. Als zij het eindresultaat zien en de titel van het werk vernemen, komen Andrej en Simone dichter bij elkaar.
 
In Ik ga naar de schapen speelt Marieke de Maré in krachtige taal met de ontoereikendheid van woorden. Simones verzameling onafgemaakte zinnen, het door de verzorger overgebrachte bericht van Siti’s overlijden… Gemeenplaatsen waarachter gevoelens schuilgaan die niet gedeeld kunnen worden. De personages zijn verbonden met elkaar, maar zwijgen over wat hen écht bezig houdt. Allen worstelen met de existentiële vragen: Wie ben ik? Wie wil ik zijn? en Hoe moet ik leven?
 
Ik ga naar de schapen is dan ook geen gemakkelijke roman. De personages zijn round characters, maar je krijgt slechts mondjesmaat informatie over hun leven, hun gewoontes en hun angsten. Het niet-lineair vertelde verhaal is bovendien opgedeeld in fragmenten die soms slechts uit één zin bestaan. De vele witregels fungeren hierbij als telling gaps. Veel blijft onbeschreven, wat een actieve leeshouding vergt. Als lezer moet je zelf verbanden leggen, waardoor het verhaal meer betekenis krijgt.
 
Marieke de Maré weet in kort bestek een diepere (filosofische) laag aan haar verhaal toe te voegen. Toen ik nog als bibliothecaresse werkte, vestigden mijn collega’s en ik geregeld de aandacht op onze collectie ‘literaire juweeltjes’: romans met een lengte van maximaal 200 pagina’s die het op grond van inhoud en taalgebruik meer dan waard zijn om gelezen te worden. Ik ga naar de schapen verdient naar mijn mening een prominente plaats in deze collectie.
 
Marieke de Maré: Ik ga naar de schapen, Uitgeverij Vrijdag, Antwerpen 2024,  146 p. ISBN 9789464342246. Distributie Elkedag Boeken 

deze pagina printen of opslaan