Adolescenten

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2023

Erna Sassen, Martijn van der Linden (ill.): Neem nooit een beste vriend

door Henk van Viegen

15+ - Erna Sassen schreef een vervolg op haar sterke, terecht bekroonde vorige boek Zonder titel. In haar boeken voor de leeftijdscategorie 9+ deed ze dat al een paar keer, maar hier is het toch een tikje onverwacht. Kennelijk wilde ze nog wat kwijt over de Zonder-titel-personages.  

Zonder titel
beschreef de depressie en de opleving van het hoofdpersonage Joshua. Die depressie was voor een deel te wijten aan het feit dat zijn hartsvriendin Zivan uit zijn leven was verdwenen, om, gedwongen, in haar familie te gaan trouwen. Hij moest van 3-havo (hoger algemeen voortgezet onderwijs) naar 3-vmbo (voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs), volgens velen een afgang, en een beetje eng ook wel. De overstap bleek echter erg goed uit te pakken. Dankzij zijn tekeningen (vaak met veel bloot) veroverde hij de harten van de zo op het oog alleen maar stoere jongens Dylan en Sergio, ze noemen hem Rembrandt. Sowieso is er veel aandacht voor de kunsten in dat boek. Hilarisch is de excursie naar het Rijksmuseum, waar de helden bijzonder luid en origineel commentaar leveren op enkele iconische kunstwerken.
 
We zitten in Neem nooit een beste vriend nog altijd in de derde klas, en ook middenin coronatijd. Sergio en Dylan zijn hier opnieuw belangrijke personages. Ze krijgen, vrij snel in het begin al, daverende ruzie, met hard vechten en al. De aanleiding daarvoor is dat Sergio vertelt dat hij aan de slag is gegaan als sekswerker, zeer tot zijn bevrediging (vaak in seksueel opzicht, maar zeker financieel), ook met mannen. Dylan, overtuigd homohater (denkt hij), walgt van dat laatste.
 
Maar de figuur waar het vooral om draait voor Joshua, opnieuw het met de leegte van het leven worstelende ik-personage, is de schitterende Lindsey. Ze staat door haar uitdagende gedrag, en nadat ze object is geworden van sexting, bekend als de hoer van de school. Al redelijk snel wordt duidelijk dat achter alle uiterlijkheden een heel andere Lindsey schuilgaat. Het is niet een heel origineel type dat Sassen hier opvoert, maar ze werkt haar wel erg goed uit. Vooral doordat ze een en ander verbindt met het kunstmotief. Joshua wil haar dolgraag tekenen, maar niet voor een naaktportret. Lindsey blijkt dat meteen heel prettig te vinden. Bij hem loopt ze rond in een soort huispyjama, zonder make-up. De rest laat zich raden, ‘ze krijgen elkaar en ze doen het’. Wat dat betreft weinig nieuws onder de zon, zij het dat Sassen hier (je krijgt stevige seksuele voorlichting) enkele verrassingen in de aanbieding heeft.
 
Bij Joshua’s zus Kato(Kaat) zie je iets soortgelijks als bij Lindsay, alleen Kaat heeft echt neukvriendjes. Ze speelt de vrije vogel, maar als Sergio haar na enkele dates links laat liggen, blijft er niets van dit beeld over, ze ontwikkelt vrij snel anorexia. Identiteit en gender, alle personages zijn er mee bezig, de puberwereld is intens verwarrend (zeker nu Sassen er ook nog anorexia en sexting doorheen gooit, misschien is het wat te veel).
 
Het verhaal begint er heel speels en geestig mee. De jongens gaan een feest organiseren met als thema (een thema moet) ‘Lekker wijf’. Ook de jongens moeten als lekker wijf. Dylan heeft daar verreweg de meeste moeite mee, een fraaie (omgekeerde) vooruitwijzing naar het slot waar blijkt dat het stoere-jongen-zijn puur een aangetrokken pantser is en dat hij simpelweg geen idee heeft wie hij is of moet zijn. Het motief wordt hier en daar erg geestig begeleid met commentaar van Joshua’s oudere broer Kobus, diehard theoreticus op dit gebied, in christelijke kringen zou hij een precieze genoemd worden. Zo moet je heel erg oppassen met het gebruik van bepaalde verbindingen, zoals seksuele voorkeur en seksuele identiteit. En o wee als je neigt naar culturele toe-eigening, zoals je als witte jongen op een Lekker-Wijffeestje presenteren als Beyoncé. Fraai verbindt Sassen het identiteitsmotief ook met inspirerende en troostende voorbeelden voor jongeren op het gebied van black art, muziek en clips. ‘Afraid of the Dark’ van Chef’Special bij voorbeeld covert volgens (Lindsey en) Joshua heel wat pubergevoelens.  
 
Met de titel zitten we bij Sassen op bekend terrein: bij de young-adultboeken zit daar altijd een ontkenning in. De titel siert ook de helft van de delen van dit boek, om en om. Die andere delen heten ‘Neem geen huisdier’ (met een hoofdrol voor Joshua’s konijn), ‘Kijk geen porno’, en dan, jawel, het slotstuk: ‘Neem een hobby’ (hé, geen ontkenning!). Het blijkt een hele fijne, gezellige hobby voor geliefden. Sassen is iets moralistischer dan anders. Dat zie je ook op de laatste pagina als de auteur via Joshua in grote letters de lezer toespreekt. Het eind is deze keer niet voor iedereen happy.  
 
Neem nooit een beste vriend is dus een enigszins vol boek, wat niet verhindert dat Erna Sassen het voor elkaar krijgt nóg een paar motieven goed uit te werken, zoals het dansen van Lindsey en wat is een beste vriend? Kun je meer dan één beste vriend/vriendin hebben?
 
Zoals gewoonlijk bij haar is het een en al drukte op de pagina’s: doorlopende voetnoten, bladzijden die bestaan uit een kreet in grote letters; heel geestige dialoogjes in de vorm van De-Slimste-Mens-vragen; zinnen in hoofd- of koeienletters of juist heel kleine; oergeestige namen op de familieapp (allemaal koninklijk-huis-etters). De taal is wederom niets en niemand ontziend: grove scheldwoorden, maar ook een heel geinige als ‘klaphark’; stevige vloeken, daverende gvd’s, gedetailleerde weergaves van gore porno, geen taboes op seksueel gebied. En er valt weer genoeg te lachen.
 
De illustraties van Martijn van der Linden zijn weer sterk, wel iets minder verrassend op het punt van de liefde. Was het in Zonder titel Zivan die op heel wat pagina’s te zien is, nu is het Lindsey. Joshua tekent ook weer aardig wat bloot (dat hoort bij zijn reputatie), maar om de een of andere reden geen mannelijke bil of piemel, wat in dit verhaal best had gekund. Op het punt van de kunst zijn er geweldige prenten. Zo zit het ‘Meisje met de parel’ (komt dat even mooi uit in het jaar van de ultieme Vermeer-tentoonstelling) erg geestig aan tafel met het personage van Munchs ‘De schreeuw’. Lindsey ziet er erg goed uit als ‘Meisje met de parel’. Picasso komt een paar keer langs, Robin Rhode, en ‘De schreeuw’ in een paar variaties, zoals bovenaan een stelletje achtereenvolgende pagina’s als bloem op het steeltje van een plant.
 
Erna Sassen, Martijn van der Linden: Neem nooit een beste vriend, Leopold, Amsterdam 2023, 268 p. : ill. ISBN 9789025884215. Distributie Standaard Uitgeverij

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri