Vanaf negen jaar

JEUGDBOEKEN NR. 2, FEBRUARI 2024

Jason Reynolds: Patina. Patty is geen bagger

door Henk van Viegen

10+ - Dit verhaal begint bij Ghost, hoofdpersoon van het eerste deel, Ghost (Condor 2022) van de intussen 4-delige Track-serie (waarvan nu twee delen zijn vertaald), over een groep jongeren op atletiek . En we zitten op de atletiekbaan, waar het eerste boek eindigde. Ghost is een echt talent, alleen start hij soms net even te explosief, in dit geval ook vals.  

Ik-figuur deze keer, ook personage in Track 1, is zijn hardloopmaatje Patina (het toen eerste vrouwelijke hoofdpersonage van Reynolds). Die baalt op een andere manier. Ze was gewend te winnen bij de jongere groepen, en wordt nu, in een nieuwe groep, tweede. Van alles, iedereen en zichzelf balend is ze niet meer in staat zich als teamlid te gedragen, wat de aanvoerder van het team en haar trainer haar niet al te heftig, maar duidelijk genoeg vertellen. Vooral omdat Coach van plan is een hecht en sterk estafetteteam samen te stellen.
 
Patina zit in een andere thuissituatie dan Ghost. Hij is arm, woont in een achterstandsbuurt, vader zit in de gevangenis – een bekend gegeven bij Reynolds, zie ook Toen ik de sterkste was. Zij komt uit een gewone buurt, is niet arm en niet rijk. Haar vader is plotseling overleden en moeder werd zo zwaar suikerpatiënt dat ze nu beide benen mist. Haar benen zijn weg, zegt Patina tegen haar kleine zusje Maddy, die zich daar van alles bij voorstelt. Patina loopt dus niet alleen voor zichzelf hard, vooral om zelfvertrouwen te kweken, maar ook voor haar moeder. Omdat ma niet voor ze kan zorgen, wonen Patina en Maddy bij hun oom en tante, Tony en Emilie (Mamlie genoemd). Die lopen op hun tandvlees: ze moeten ook naar hun werk, brengen en halen de kinderen naar en van school en rijden ma naar het ziekenhuis voor bloedspoelingen. Maar: ze voeden de meisjes liefdevol op. Een mooi uitgewerkt motiefje is dat Mamlie een witte vrouw is.
 
Door de verhuizing zitten Patina en Maddy niet meer op hun vertrouwde en gezellige zwarte school, maar op de veel elitairdere en vooral witte Chester Academie. Ook daar moet Patina dus min of meer opnieuw beginnen. En ook daar moet Patina aan de slag binnen een team. Met drie andere meisjes dient ze een presentatie voor te bereiden, ze hebben als onderwerp Frida Kahlo. Patina krijgt de jeugd van Frida toegewezen en die blijkt een mooie parallel te hebben: de gehavende Frida ging sporten, om aan te sterken en zelfvertrouwen te kweken.
 
Het zal duidelijk zijn: er worden in dit boek heldere lessen geleerd. Reynolds staat bekend om zijn positieve boodschap. Op beide fronten, school en atletiekbaan, moet Patina aan de bak en zet ze stappen. Reynolds beschrijft vooral het proces van leren samenwerken op school erg sterk. Patina leert bovendien dat enkele medeleerlingen liever of gewoner zijn dan ze zich voordoen, wat weer helpt voor het vertrouwen in zichzelf. De Nederlandse ondertitel verwijst naar het zinnetje dat zowel ma als Patina zelf gebruikt als oppepper.
 
Een erg mooi beeld is dat van Patina die in het begin van de beschreven week met haar eten in de hand rondjes loopt in de kantine. ‘Op zoek naar een plekje in een ruimte die net zo klein is als onze kerk, met net zo veel herrie, maar zonder de geest’. Tot een van de getapte meisjes, ook lid van haar werkgroepje, haar er aan tafel bij roept.
 
De sfeer en de gang van zaken in de kerk beschrijft Reynolds met heel veel geintjes, op school en op de baan is de humor (jongens en meisjes die elkaar een beetje pesten en dergelijke) een beetje flauw en moeizaam. Net als Ghost eindigt Patina met een hardloopwedstrijd, en net als bij dat boek eindigt Reynolds hier precies op tijd, zodat de lezer ook nog wat te doen heeft.
 
Patina. Patty is geen bagger is alles bij elkaar een typische Reynolds. Positief, veel aandacht voor het belang van het gezin en familie, het verwerken van ellende, aandacht voor het zwarte kind/de zwarte jongere, sporten als ontspanning én leerschool. Het is wachten op de vertalingen van Track 3 (Sunny) en 4 (Lu), uiteraard allebei personages uit de hardloopgroep. Patina komen we daarin zeker nog tegen, zij en Sunny hebben duidelijk een klik.
 
Jason Reynolds: Patina. Patty is geen bagger, Condor, 2024, 205 p. ISBN 9789464530650. Vertaling van Patina door Maria Postema. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan