Non-fictie
BOEKEN NR. 4, APRIL 2024
Cindy Zhu Huijgen: Dit is ook China. Terug naar mijn geboorteland
door Bea De Koster
In Dit is ook China vertelt Cindy Zhu Huijgen over
haar adoptie en haar zoektocht naar haar ware identiteit, en ten slotte ook
naar haar biologische familie. Samen met haar Nederlandse adoptieouders leert
ze China kennen en later gaat ze sinologie studeren. Uiteindelijk gaat ze er
wonen om als correspondent een genuanceerd beeld van China te laten zien. Als
kind idealiseerde ze het land waar ze misschien had kunnen opgroeien als alles
anders was gelopen. Ze fantaseerde steeds maar weer een alternatief leven voor
zichzelf zonder racisme, in een land waar ze thuishoorde. Een land dat ze, als
ze er eenmaal woont, hardnekkig door een roze bril wil zien.
Maar al snel blijkt dat het
onmogelijk is voor een journalist ‘om geen verslag te doen van de
onderdrukking, schendingen van mensenrechten en de geopolitieke problemen die
de Chinese regering veroorzaakt.’ Ongewild bevestigt ze zelfs een aantal
clichés, iets waarvoor ze felle kritiek krijgt vanuit de Chinese gemeenschap in
Nederland en elders in de wereld. Zoals wanneer ze in haar berichtgeving Wuhan
een ‘virusstad’ noemt. Zhu Huijgen is als eerste Nederlandse journalist ter
plekke en moet er weer snel weg zien te komen voor de stad op slot gaat. Ze
wordt een paar keer bijna opgepakt omdat ze mensen interviewt en foto’s maakt,
maar komt er telkens mee weg omdat ze, ironisch genoeg, geen Chinees is. Ook in
China hoort ze dus niet thuis.
In het eerste hoofdstuk beschrijft Zhu Huijgen de zoektocht
van de geadopteerde Paula Vrolijk die in China een tweelingzus blijkt te
hebben. Vanwege de eenkindpolitiek konden haar ouders de twee meisjes niet
houden. Een overtreding van de familiewetgeving werd bestraft met een boete van
650 renminbi, of 5000 euro, een jaarsalaris voor gewone Chinezen. Maar Paula
Vrolijk is niet te vondeling gelegd op een brug nabij haar ouderlijk huis,
zoals in het dossier van het weeshuis vermeld staat. Een regelrechte belediging
voor haar geboortemoeder die haar nooit in de februarikou op straat zou hebben
achtergelaten. Wat dat betreft zijn Chinezen niet anders dan andere mensen. Ze
houden van hun kinderen en ze proberen zich dapper staande te houden in
moeilijke omstandigheden.
Net zoals er bij ons mensen zijn die hun nek uitsteken, zo
krijgen we in dit boek een aantal onverschrokken burgers te zien die zich
verzetten tegen de terreur en daar een hoge prijs voor betalen. Soms moeten zij
of hun familie ‘op de thee komen’ bij de politie, soms zit er niets anders op
dan in vrijwillige ballingschap te gaan. En net zoals overal zijn er ook veel
mensen die alles maar over zich heen laten komen.
‘Mijn buren in Beijing halen hun
schouders op als er een zandstorm is, Nederlanders gaan regelmatig met het
vliegtuig op vakantie. Chinezen zien smog als een weersverschijnsel, een deel
van de Nederlandse bevolking protesteert tegen plannen om de stikstofuitstoot
van de landbouw te verminderen.’
Zhu Huijgen laat telkens de twee kanten van de medaille
zien, en ze ontmaskert de nog altijd superieure houding van het Westen. Ze eist
het recht op om ondanks alle voor de hand liggende aberraties toch van haar
geboorteland te houden. Haar vriend bedacht voor haar de term ‘racially fluid’:
ze verandert van nationaliteit wanneer haar dat goed uitkomt. Zelf zegt ze daarover:
‘In hetzelfde gesprek kan ik zeggen “als Chinees vind ik dat die buitenlanders
overdrijven”, om een paar minuten later verontwaardigd uit te roepen “hoe
durven ze dàt kaas te noemen!”’
Door die dubbele focus en door Zhu Huijgens gedegen journalistieke
aanpak en zorgvuldig opzoekwerk is dit een interessant boek geworden. In de
zoektocht naar haar Chinese wortels legt ze de eigenaardigheden van de Chinese
maatschappij bloot. Dus ja, het regime is verwerpelijk, en nee, Chinezen zijn
niet allemaal blind of achterlijk, een aantal dingen beginnen stilaan te
evolueren. Zhu Huijgen maakt scherpe analyses en legt soms verrassende
verbanden in een lang betoog dat goed is opgebouwd en trefzeker naar een
weloverwogen standpunt toewerkt.
Cindy Zhu Huijgen: Dit is ook China, Pluim, Amsterdam 2024,
211p. ISBN 9789493339224. Distributie De Wolken
deze pagina printen of opslaan