Vertaald proza

BOEKEN NR. 6, APRIL 2016

Jonny Steinberg: Een man van goede hoop

door Jooris van Hulle

De Zuid-Afrikaanse non-fictieauteur Jonny Steinberg voerde in de township Blikkiesdorp, en later ook in Amerika, een aantal indringende gesprekken met de Somaliër Asad Abdullahi. Wat hij neerschrijft in Een man van goede hoop is het levensverhaal van een man die blijvend rondzwerft op zoek naar houvast en geluk, daarbij gedreven door een bijna onvoorstelbare levenskracht en zin, die hem na iedere ontgoocheling en een schijnbaar niet afnemende reeks van tegenslagen toch weer de moed geeft om verder te gaan. In de ‘Epiloog’ bij zijn boek, op het moment dat Asad eindelijk zijn droom heeft waargemaakt en in Amerika is terechtgekomen, noteert Steinberg:
 
‘De loop van zijn leven is bepaald door zijn neiging om telkens opnieuw in het onbekende te duiken. […], want er is geen brug tussen de wereld van zijn ouders en de wereld die hij zich voor zijn kinderen voorstelt. Om daar te komen zal hij over een leegte moeten springen in de hoop dat hij aan de overkant geluk heeft.’
 
Het ‘onbekende’ waarover Steinberg het heeft, verbindt Asads levensverhaal met dat van de tienduizenden vluchtelingen die nu, anno 2016, naar Europa willen emigreren, op de vlucht voor oorlogsgeweld, economische uitzichtloosheid en onzekerheid. Als kind maakt Asad in 1991 de politieke onlusten mee in zijn geboorteland Somalië: zijn moeder wordt voor zijn ogen neergeschoten, zijn vader is dan al weggevlucht. Voor Asad begint dan een zwerftocht die hem via Kenia, waar hij in de Dadaab-vluchtelingenkampen terechtkomt, Ethiopië en Tanzania uiteindelijk in Zuid-Afrika brengt. Treffend is de manier waarop de Somalische gemeenschap in deze Afrikaanse landen aan elkaar hangt, hoe familiebanden die soms heel ver reiken, voor directe steun en hulp zorgen om te overleven, maar ook hoe mensensmokkelaars zich rijk boeren en hoe het stigma van vluchteling en gelukszoeker voor weerstand en onveiligheid zorgt. Vooral in Zuid-Afrika, waar Asad een ‘spaza shop’ runt en geconfronteerd wordt met xenofoob geweld, wordt de toestand bijna onhoudbaar. Steinberg legt de vinger op de wonde:

‘Het was alsof Zuid-Afrika was teruggegaan in de tijd en een verhaal van lang geleden overdeed. […] Nu veroordeelden ze niet de apartheid, maar de buitenlanders vanwege de banen en de huizen en de vrouwen die ze stalen.’
 
Steinbergs Een man van goede hoop verbindt de persoonlijke levensgeschiedenis van Asad - de vriendschappen die hij sluit, zijn huwelijk met Foosiya en later met Sadicya, die tot een inferieure stam behoort in de Somalische gemeenschapsstructuur – aan de grote bewegingen die nu in de beginjaren van de 21ste eeuw een ‘andere’ wereld vorm geven. Asad’s verhaal is een verhaal van verlies, maar even uitgesproken het verhaal van iemand die niet kapot te krijgen is. Een absolute aanrader.
 
Amsterdam : Atlas-Contact 2016, 334 p. Vert. van: A man of good hope door Marianne Palm. ISBN 9789045030708 

deze pagina printen of opslaan