Letterkunde

BOEKEN NR. 9, OKTOBER 2020

Gaston Durnez: Een danser in de sneeuw

door Jooris van Hulle

Met het aan Günther Grass ontleende motto: 
 
‘Lass uns tanzen im Schnee, damit wir
Solang er nog liegt, Spuren machen
Im knirschenden Weiss
Die bleiben, bleiben…’
 
worden de essayistische stukken die Gaston Durnez (1928-2019) her en der publiceerde, perfect gekaderd. Een danser in de sneeuw bevat bijdragen die werden geselecteerd door zijn vrouw Ria Durnez-Verstappen, zijn oudste dochter Marleen en uitgever Toon Horsten (over hem noteert Durnez: ‘In de journalistiek is de allround man de beste specialist. Zo leert ons een oude spreuk in ons beroep. Toon Horsten is er een sterk voorbeeld van.’). De postume uitgave bewijst, heel terecht overigens, eer aan de schrijver en journalist die – zo schrijft Horsten in zijn woord vooraf - ‘driekwart eeuw lang in kranten, tijdschriften en boeken verslag uitbracht van wat hij om zich heen zag gebeuren, altijd waarheidszoekend en eerlijk’  
 
In 2018 publiceerde Gaston Durnez Een mens is maar een wandelaar, waarin opgenomen dertig portretten van mensen die een belangrijke rol speelden in zijn leven. De beschouwingen uit Een danser in de sneeuw sluiten daar naadloos bij aan, in die zin dat ze heel vaak gaan over boeken en schrijvers die hem op een of andere manier wisten te raken. Lezend, herlezend (ik denk hier aan het openingsstuk in het boek, waarin hij schrijft over de roman Austerlitz van W.G. Sebald), proevend en genietend geeft Durnez een inkijk in zijn manier van omgaan met de ‘schone letteren’.
 
In de ‘Berichten uit mijn bibliotheek’ staan treffende bijdragen over Streuvels (n.a.v. de biografie van Toon Breës – LannooCampus 2016), over Ernest Claes (n.a.v. Ernest Claes. De biografie van een heer uit Zichem van Bert Govaerts), Raymond Brulez en Gelukkig en vol droefenis : de werelden van Raymond Brulez (Houtekiet 2015) van Joris Van Parys , Jozef Simons wiens oorlogsdagboek 1914-1918 (Lannoo 2016) werd bezorgd door Ludo Simons… Gaston Durnez kijkt ook over de grenzen van de Nederlandstalige literatuur, met als uitschieters hier G.K. Chesterton (in 2020 publiceerde Durnez over hem De lach van Chesterton) en Simenon.
 
Daarnaast blijven ook zijn ‘overwegingen van een recensent’ bijzonder lezenswaard. Ik denk hier aan de stukjes die hij wijdt aan Een spiegel op uitkijk van Jo Gisekin en Vorm & visie van Renaat Ramon (Poëziecentrum 2014). De rubriek ‘Tijdgenoten’ wordt voorafgegaan door de onafgewerkte en ongepubliceerde ‘Ballade voor oude vrienden’, die zo eindigt:
 
‘Je bent nooit alleen in herinneringen.
Zij staan rond mij in een grote kring
en de zon van toen verwarmt alle dingen
als ik in de nacht voor mijn vrienden zing.’
 
Wat volgt zijn herinneringen aan Anton van Wilderode, Herman de Coninck, Louis Verbeeck, Vic de Donder, Hubert van Herreweghen, Marc Sleen… En alles overkoepelend is het gedicht ‘Mijn Leeuw’ waarmee het boek wordt afgesloten. Het is een tekst die Gaston Durnez een goede week voor zijn overlijden mailde aan dochter Marleen. Het slot ervan luidt:
 
‘Mijn Leeuw, dames en heren, heeft een warm en rood hart.’
 
Die hartelijkheid, die gedrevenheid: het is het waarmerk van de schrijver én de mens Durnez.
 
Gaston Durnez: Een danser in de sneeuw, Davidsfonds, Leuven 2020, 271 p. ISBN 9789002269172. Distributie Standaard Uitgeverij 

deze pagina printen of opslaan