Nederlands proza

BOEKEN NR. 9, OKTOBER 2020

Kristien Hemmerechts: Ik ben Emma

door Jooris van Hulle

In 1815 publiceerde Jane Austen haar ophefmakende roman Emma. Kristien Hemmerechts tilde het hoofdpersonage over de brug van twee eeuwen naar onze tijd met het plan een moderne variant van Emma Woodhouse uit te tekenen. De link naar haar voorbeeld blijkt al direct uit de naam: Emma Woodhouse wordt ‘Emma Houthuys, mooi, sexy en slim’. Eenentwintig is ze, het kind van ouders die ‘niet gelukkiger gescheiden konden zijn’. Zelf leeft Emma op haar eentje, ‘relaties waren voor andere mensen, haar leven was meer dan gevuld genoeg zonder die ene, bijzondere persoon.’ En, om precies daar nog meer de nadruk op te leggen: ‘Als ze al iemand op een voetstuk wenste te plaatsen, was het zichzelf. Ze was zichzelf, voelde dat zelf in zich, krachtig en onaantastbaar. Ze was Emma, moest Emma zijn, een fonkelende diamant.’  

Ze beeldt zich in dat ze er door haar eigen krachtdadige aanpak in geslaagd is haar vader te koppelen aan Hope, de geliefde met wie hij nu samen in Genève woont. Emma trekt zich terug in het koetshuis bij de ouderlijke woonst en zal van daaruit haar activiteiten als koppelaarster uitbreiden, wetend en zichzelf steeds weer voor ogen houdend dat zij ‘genoeg heeft aan zichzelf’.  
 
Kristien Hemmerechts voert de lezer mee in wat een regelrechte doolhof wordt van mogelijke en onmogelijke relaties die Emma tot stand wil zien komen. Er is haar stiefzus Malika, dochter van de Ghanese vrouw met wie Emma’s vader een tijd optrok. In en door het personage Malika zet Hemmerechts een aantal ideeën neer over het om zich heen grijpende racisme. Dat het precies buurman Gabriel – de volgens Emma gedroomde toekomstige van Malika – is die ronduit racistische stellingen verkondigt, maakt de hele zaak meteen al ingewikkeld voor Emma. Malika richt zich trouwens meer en meer op de evangelische sekte waar ze zich echt lijkt thuis te voelen. Bovendien heeft Gabriel eigenlijk een oogje op Emma. Gabriel haalt dan maar Nanette in huis, die als TrendWatch-dametje met haar Tesla en ketodieet uitpakt…
 
Van de schijnwereld van luxe en pracht en praal wordt geen spaander heel gelaten en hierin zie je Hemmerechts op haar best. Verder wordt de plot uitgebreid naar Oeganda, waar de dochter van Emma’s buurvrouw als verpleegster was gaan werken. Ze heeft er echter een ontgoochelende ervaring meegemaakt, die ze thuis moet verwerken, zeker als blijkt dat ze zwanger is. De lezer zoekt zijn weg binnen het geheel dat gaandeweg de ontwikkeling ervan steeds ongeloofwaardiger wordt en het moet hebben van het ‘wie met wie’-spel dat wordt opgevoerd. En wie finaal Emma toch over de streep zal trekken om nu eindelijk zelf ook aan de verkenning van de seks te beginnen, blijft tot het slothoofdstuk een open vraag.  
 
Overtuigen doet Kristien Hemmerechts niet met Ik ben Emma, temeer omdat de personages geen mensen van vlees en bloed zijn, maar veeleer ideeën belichamen. En zinnen als: ‘Malika blies een kusje naar hem. Hij kaatste hun er eentje terug. Hartjes sprongen heen en weer. Wat was het fijn om in mei verliefd te zijn, en ook in juni was het fijn.’ sporen ook al niet aan tot verder lezen.
 
Kristien Hemmerechts: Ik ben Emma, De Geus, Breda 2020, 346 p. ISBN 9789044543919. Distributie L&M Books 

deze pagina printen of opslaan