Poëzie

BOEKEN NR. 6, JUNI 2022

Alara Adilow: Mythen en stoplichten

door Erick Kila

Soms is een literair debuut zo indringend en zo zonder enig voorbehoud dat je je afvraagt of de innerlijke ‘reserve’ van de schrijver daarna niet blijvend uitgeput is. Dit overkwam mij na lezing van de eruptieve eerste poëziebundel van Alara Adilow (1988). De dichteres is van Somalische afkomst, maar haar Nederlands heeft ontegenzeggelijk de kwaliteit van ‘eerste taal’.  

Mythen en stoplichten is geschreven vóór en tijdens het proces van Adilows transitie. Reden om te vrezen voor een uitstalkast van misère en beklag. Die (ik beken) vooringenomenheid wordt door de dichteres echter resoluut omver gekegeld. De bundel bevat vooral krachtige en authentieke gedichten. Zelfbeklag komt in het verhaal niet voor, wel zelfonderzoek. Daarmee zijn we onmiddellijk bij de omstandigheid die de aanjager is voor deze omvangrijke poëzie selectie: queerness.
 
Het zelfonderzoek van Adilow heeft een algemene waarde. Hier wordt het persoonlijke recht op zelfbeschikking tegen het licht gehouden. Dat gebeurt in een poëtische taal die soms overweldigt, soms ontnuchtert en in de meeste gevallen raakt. Er zit eerlijkheid en beeldende kracht in de gedichten. Adilow heeft veel meegemaakt in haar specifieke gender omstandigheden. Zij roert onbevangen in de shit, strijkt langs twijfel en pijnpunten en spreidt eigenzinnigheid en vastberadenheid tentoon. Flitsend, ongepolijst en afgewogen tegelijk. Je kunt je identificeren met haar gemoedsbewegingen omdat ze herkenbaar zijn. Jezelf verantwoorden in gedichten. Iedere beslissing van levensbelang vraagt om verantwoording, tegenover jezelf, je familie en je vrienden.
 
Als het gender cruciale, het op de spits gedrevene, zich ook nog afspeelt in de Sturm und Drang periode van je jeugd kom je vanzelf in een doolhof vol twijfels, escapades, geilheden en (schijn)zekerheden. In het titelgedicht ‘Mythen en stoplichten’, aan het eind van de bundel, zit iets van een terugblik op de doorstane storm.  
 
‘Het lichaam gehuld in tijdelijkheden
wordt najaagt door een ziel
in een donkere zaal gevuld met kabaal van een verleden.
 
[...]
Ik wring mijn hart uit: regen, donderwolken, syntax
gebroken wetten, trage jazzmuziek.
 
Wat zal de argumenten van mijn wonden weerleggen?
 
Dwalend door die lange straat, met al die gezichten
alle kostuums die ik droeg, de mannen aan wie ik valse namen gaf
en de vrouwen waartegen ik loog uit schaamte.
 
[…]
Ik vond in poëzie een wentelen uitdijend, een gevoel van ontspruiten.
Alsof ik een gewas was in taal. Alsof ik meer was dan een kist
vol vertogen opgeborgen in een lichaam.’
 
Het stoplicht uit de titel komen we regelmatig tegen in deze bundel vol koortsdromen, smeekbeden en bekentenissen. In de buurt van een stoplicht doen hoeren klanten op, maar zo’n licht markeert ook een grens, een overgang van wel/niet en van stoppen/doorgaan. Gelukkig overschrijdt Adilow de grens voortdurend. Keurigheid, onechtheid en hypocrisie worden daarbij met gemak aangepakt. Zo wordt zelfs Mark Rutte met plezier letterlijk genaaid.
 
‘Na een paar glaasjes champagne
en onnodige en oppervlakkige identiteitsuitwisselingen
mag ik hem neuken en daar ben ik dankbaar voor
want hij is de gladrijkheilige minister-president’
 
Aan mythen dus ook geen gebrek in dit sterke debuut.
 
Alara Adilow: Mythen en stoplichten, Prometheus, Amsterdam 2022, 108 p. ISBN 9789044643053. Distributie L&M Books

deze pagina printen of opslaan