Vanaf zes jaar
JEUGDBOEKEN NR. 1, SEPTEMBER 2015
Joukje Akveld : Een aap op de wc
door Jürgen Peeters
In 2015 is het 65 jaar geleden dat de Tweede
Wereldoorlog begon; een gebeurtenis die in de (jeugd)literatuur weinig aandacht
krijgt, gezien de Grote Oorlog al met een hele resem aan boeken wordt herdacht.
Een uitzondering daarop vormt Een aap op
de wc, een aantrekkelijk vormgegeven non-fictie boek, waarin de Nederlandse
journaliste Joukje Akveld de gevolgen van de Tweede Wereldoorlog voor de
Rotterdamse dierentuin Diergaarde Blijdorp onderzoekt. Akveld verdeelt haar op
gedegen research gebaseerde boek in drie lijvige delen; centraal staat de
periode ’10-15 mei 1940’,
maar ook de aanleiding (‘Ervoor’) en de consequenties (‘Erna’) worden
ruimschoots belicht.
In 20
onderhoudend geschreven portretten presenteert Akveld als bevlogen gids
boeiende wetenswaardigheden en geslaagde anekdotes over de meest uiteenlopende
dieren, zoals Kali, de zwarte neushoorn, leeuwenwelp Tammo en de mantelbaviaan
Benito. Akveld verstaat de kunst om in een kort maar krachtig portret een schat
aan informatie te verwerken, zoals de natuurlijke biotoop, bijzonderheden over
het uiterlijk en typische karaktertrekken van het dier. Minder bekende dieren,
zoals zeboe, wisent en ocelot, worden in de marge afgebeeld. De
dierenportretten worden afgewisseld met een op historische feiten gebaseerde
rondleiding. Veel aandacht gaat daarbij uit naar de verhuis van de zoo, vanuit
de Rotterdamse stationsbuurt richting Blijdorp, en uiteraard de desastreuze
gevolgen van de bombardementen tijdens de (eerste) oorlogsdagen. De auteur
biedt een eerlijk en oprecht verslag van de ravage, waarbij verschillende
dieren om het leven komen en anderen preventief worden afgemaakt.
Tegelijkertijd is er ook ruimte voor vermakelijke scènes, bv. wanneer de
zeeleeuwen in de singel zwemmen, apen worden opgesloten in het nabijgelegen
café en de bizons het station verkennen. Precies dat evenwicht zorgt ervoor Een aap op de wc nergens zwaar op de
hand wordt.
Akveld bezigt een transparante, vrij directe stijl,
zonder de lezers als zogenaamd alwetend verteller aan te spreken of een
vereenvoudigde versie van de feiten te geven. Zo ontstaat een realistisch en
oprecht portret van een dierentuin tijdens de oorlog, waarin Akveld ook
kritisch durft te zijn. Martijn van der Linden, bekend van zijn realistische
dierenportretten, zorgt voor levensechte illustraties. Met oog voor detail en
vanuit verschillende perspectieven verleent hij de dieren een opvallend sterke
expressie.
Dankzij de
fraaie vormgeving en het ongewone onderwerp springt Een aap op de wc meteen in het oog. Terecht, want in dit
levensechte relaas bewijst Joukje Akveld met verve hoe nauw het lot van de
dierentuin(dieren) met het verloop van de Tweede Wereldoorlog verweven is. Een
originele uitgave, die zal blijven verrassen, herdruk na herdruk.
Hoogland en Van Klaveren, 2015, 117 p. : ill. ISBN
9789089671776
deze pagina printen of opslaan