Vakliteratuur

An-Sofie Bessemans e.a.: Meer woorden zijn er niet : over de boeken van Paul Verrept

door Annemie Leysen

Paul Verrept bouwt  al ruim twintig jaar aan een bijzonder oeuvre, dat moeilijk onder één noemer te vatten is. Hij is illustrator, schrijver, theaterman en vormgever. Van vele markten thuis, dus. En die markten zijn rijk en overvloedig. Van melancholisch, grappig, surreëel, absurd of teder en ontroerend. Ze hebben veel in de aanbieding. Verrept is steeds verrassend en vol nieuwe plannen en invallen. Bovendien bedient hij zonder onderscheid alle leeftijden:  filosofisch getinte en aandoenlijk sober geïllustreerde en geschreven prentenboeken voor kleuters, poëtische, een tikkeltje enigmatische prentenboeken voor wat ouder, geïllustreerde gedichten van zijn maitre à penser Paul van Ostaijen, pakkende tekeningen bij een reeks boeken over een eindeloos eenzaam meneertje Kokhals, een sprookjesachtig verhaal bij tekeningen van een gerenommeerde kunstenares, theaterteksten die hun weg vinden naar de planken…
 
Verrept verzint of tekent nooit voorspelbare, doorzichtige of toegankelijke verhaaltjes-op-kindermaat. Meligheid of neerbuigende zoeterigheid hoef je in zijn werk niet te zoeken. Wat hij schrijft en voorstelt lijkt het resultaat van een trage bedachtzaamheid, waar rigide logica niet aan de orde is. ‘De mensen mogen alles in mijn verhalen zien’, zegt Verrept in een interview in Leesidee jeugdliteratuur (de voorganger van De Leeswelp), ‘maar het boek op zich moet blijven zoals ik het heb gemaakt.’ In al zijn boeken vermijdt Paul Verrept wijdlopigheid en richt hij zich zuinig tot kleine en grote ‘goede verstaanders’. Verrept doet geen concessies om bij de club van populaire (jeugd)auteurs te horen, en dat siert hem. Hij gaat onverstoorbaar zijn eigen eigenzinnige gang.  <br /> 
Geen makkelijk parcours. Zijn bijzondere boeken halen slechts sporadisch grote bekroningen. Soms vallen ze tussen wal en schip: kinderboekrecensenten vinden zijn werk wel heel bijzonder, maar vragen zich wel eens af welk publiek hij wil bereiken. Recensenten voor volwassenen bergen zijn werk  meer dan eens op in de kinderboekenkast. De verkoopcijfers zijn allicht niet riant te noemen. Enkel zijn eerste kleine kleuterprentenboeken halen hoge oplages. En toch werd er al heel wat werk vertaald in meerdere talen en neemt het impact ervan langzaam maar zeker toe. Verrept is een intrigerend fenomeen, een onmiskenbaar talent en een einzelgänger in het Vlaamse boekenlandschap.
 
In Meer woorden zijn er niet hebben tien stemmen, met elk een eigen geluid, het over zijn werk. Het boekje is een bundeling van eerder verschenen en nieuwe stukken over het werk van Paul Verrept. In ‘Schoonheid en verbeelding’ geeft Marita Vermeulen (De Eenhoorn) een boeiend overzicht van het oeuvre. Ze brengt  de grote thema’s (liefde, verlangen, dood, mededogen voor de mens) aan de orde, analyseert zijn illustratiestijl,  en merkt ook op hoe taal een steeds dwingender medium is geworden voor Verrept. Jen de Groeve (De Leeswelp) gaat in drie recensies nader in op drie opvallende, eerder enigmatische  boeken (Het meisje de jongen de rivier, Mist, en het zuinig maar ontroerend geschreven  Kleine Pieter deed open met  sprekende tekeningen van Randall Casaer), met verhelderende commentaren en beschouwingen. Bart Meuleman, die de Meneertje Kokhals-teksten schreef, verheugt zich over het keerpunt in het werk van Verrept. Dat hij het tekenen inruilde voor het woord lijkt hem een bevrijding van een ‘relativerend evenwicht tussen beeld en vertelling. Het doet scherper uitkomen wat hij eigenlijk wil zeggen.’
 
Ook theatermakers krijgen hun zeg. Wouter van Looy (regisseur van De koningin zonder land) schrijft erg lyrisch over zijn eerste kennismaking met de boeken van Verrept: ‘Stuk voor stuk lijken het deuren te zijn naar een intense beleving: ontroerend, ontwapenend, verrijkend.’ En Sara de Bosschere en Luc Nuyens van De Roovers waren in de wolken met de theatertekst Twee vrienden: ‘We wilden het spelen, nu, onmiddellijk. We wilden de woorden uitspreken.’  Drie toneelseizoenen later staat het stuk nog steeds op hun repertoire. Ook Elly Simoens (De Leeswelp) is gecharmeerd door het in boekvorm verschenen verhaal over de vriendschap tussen meneer A en meneer B, waarin ‘alles tot de essentie is herleid.’ Een erg analytische bespreking van de illustraties van Paul Verrept is de bijdrage van An-Sofie Bessemans (De Leeswelp). Ze neemt Het paard (tekst van Elvis Peeters) en Rodica en Dodica van Van Ostaijen, waarin ook de eerder verschenen drie gedichten, onder de loep. Ze bewondert de manier waarop de muzikaliteit van de gedichten in beelden werd vertaald en noemt de geslaagde samenwerking met Elvis Peeters een intigerend geheel dat niet makkelijk te doorgronden valt. In zijn vrij recent verschenen prachtige boek Koningin zonder land selecteerde Verrept een aantal tekeningen van Berlinde De Bruyckere. Frauke Pauwels (De Leeswelp) vindt het ‘verbluffend knap hoe hij emoties en elementen van De Bruyckere in een heel eigen verhaal verweeft’ en noemt het resultaat ‘een kruisbestuiving van formaat.’
 
Meer woorden zijn er niet is, in al zijn verscheidenheid, een mooi eerbetoon aan een kunstenaar. Door de diverse invalshoeken – misschien soms wat té academisch getint – krijgt de lezer een boeiend caleidoscopisch beeld van wat de talenten van één man aan rijkdom kunnen opleveren.
 
An-Sofie Bessemans e.a.: Meer woorden zijn er niet, Larrios, Berchem 2014, 63 p., € 10. ISBN 9789491297649 Distributie: EPO
 
Oorspronkelijk verschenen in De Leeswelp 2014 

deze pagina printen of opslaan