Beschouwingen

JEUGDBOEKEN NR. 8, OKTOBER 2021

Willy Vandersteen: Robert en Bertrand Integraal 1

door Christophe Van Eecke

In 1972 was Willy Vandersteen de onbetwiste keizer van het Vlaamse beeldverhaal. Met zijn reeks Suske en Wiske had hij mogelijk de populairste stripreeks van de Lage Landen gecreëerd, en daarnaast had hij ook grote successen, ook internationaal, met reeksen als (onder meer) De Rode Ridder en Bessy. Uiteraard schreef en tekende Vandersteen dat alles niet op eigen houtje: hij had een Studio Vandersteen om zich heen verzameld die aan een hels tempo de dagelijkse afleveringen van elk van deze reeksen produceerde. Zowel de productie als de afzetmarkt waren enorm. 

Temidden van dat succes kwam de kunstenaar in Vandersteen weer naar boven met het verlangen om toch ook opnieuw een reeks op te zetten die hij wel helemaal zelf zou tekenen. Dat werd Robert en Bertrand, waarvan de eerste 65 verhalen nu in een reeks van gebundelde integrales, met achtergronddossier, worden heruitgegeven. Voor mij zoals voor talloze anderen zijn deze albums puur jeugdsentiment. Ze hebben de tand des tijds ook zeer goed doorstaan: de avonturen ontspinnen zich aan een hoog tempo, bevatten veel humor, en zijn vooral opmerkelijk voor hun anti-autoritaire vrijbuitersmentaliteit.
 
De centrale helden zijn de twee lustige vagebonden Robert en Bertrand, die door het land trekken om waar ze kunnen recht te helpen doen geschieden. Zij worden aangevuld door het weesprinsje Joeki en de onvermoeibare agent Nummer 17, die de helden constant op de hielen zit maar uit wiens grijpgrage legale handen zij steeds weer weten te blijven. De figuren van Robert en Bertrand waren trouwens geen originele uitvinding van Vandersteen maar gingen terug op het boek Robert en Bertrand of de lustige vagebonden (1890) van Koen Ravestein (pseudoniem van Raf Verhulst) dat Vandersteen in zijn jeugd had gelezen en dat op zijn beurt materiaal uit de negentiende-eeuwse theatertraditie herwerkte. In het inleidende dossier in deze eerste bundeling wordt die voorgeschiedenis omstandig toegelicht.
 
Het is opmerkelijk dat Vandersteen er toch voor heeft gekozen om Robert en Bertrand in dagelijkse afleveringen te laten verschijnen. Dat gebeurde uiteraard met al zijn reeksen, maar gezien zijn verlangen om een nieuwe eigen reeks te creëren, en gezien de creatieve en financiële autonomie die zijn grote successen hem gaven, had hij er ook voor kunnen kiezen om, los van een dagbladverschijnsel (om een term van Marc Sleen te gebruiken) volledig op zich staande albums of graphic novels te creëren. Dat zou een volledig ander resultaat hebben gegeven. De verhalen ontwikkelen zich nu aan een hoog tempo omdat elke twee beeldstroken met een cliffhanger moesten eindigen die de lezer zou warm maken om de volgende dag het vervolg te lezen. Dat geeft een strak en pittig ritme aan de verhalen, en het biedt veel ruimte voor humor, maar het werkt ook tegen een subtielere psychologie en maakt vaak narratieve sprongen noodzakelijk. Een album dat daarentegen doorlopend als een roman is opgebouwd laat andere spanningsbogen, ontwikkelingslijnen, en psychologische diepgang toe.
 
Misschien was de tijd niet rijp, of misschien heeft hij er gewoon niet aan gedacht, maar de rijke aandacht die Vandersteen in deze reeks geeft aan historische en sociale context (met een duidelijke sympathie voor de sociale strijd van de arbeider) had hij veel meer kunnen uitdiepen in een dergelijke alternatieve aanpak. Dat doet echter niets af aan het pure lees- en kijkgenot dat de eerste zeven hier samengebrachte albums verschaffen. Vandersteen was een grootmeester, en in deze albums lezen we hem in opperste doen. Dit is dan ook een prachtige editie die elke bewonderaar graag in huis zal halen, en die door de jongere lezers van andere Vandersteen-reeksen zoals Suske en Wiske absoluut moet worden ontdekt.
 
Willy Vandersteen: Robert en Bertrand Integraal 1, Standaard Uitgeverij, Antwerpen 2021, 224 p. : ill. ISBN 9789002273810

deze pagina printen of opslaan

Nieuwe recensies

BOEKEN NR. 3, MAART 2024

Binnen in de aarde is een berg

Hester Knibbe

De zomers

Ronya Othmann

Het mensenschip

Autran Dourado

Onze James. De vrouwen van Ensor

Jan Bultheel, Eric Min (nawoord)

Woestijnpassages

Emmelien Kramer

naar overzicht

JEUGDBOEKEN NR. 3, MAART 2024

Een toren van tijgers

Lizette de Koning, Gareth Lucas (ill.)

Eenbeen

Thijs Goverde

Roofvogels. De mooiste en machtigste dieren in de lucht

Walter De Raedt, Joris De Raedt (ill.)

Salto

Arndís Thórarinsdóttir, Linde Faas (ill.)

Springlevend

Saskia de Bodt

naar overzicht


ontwerp: Ann Van der Kinderen   |   programmatie: dataweb   |   © MappaLibri